ความจริงคือ ไทยพยายามรวมชาติหลายครั้งแล้ว การละลายชาติพันธุ์ก็หลายรอบ
สิ่งที่ได้ผลจริงๆก็คืออยู่ในยุคจอมพล ป. ที่แกครองอำนาจยาวนานและมีแนวคิดในแบบชาตินิยม
ต่างจากพม่าที่ตอนรัฐบาลกลางมีอำนาจแต่ก็ไม่ได้ทำอะไรเป็นรูปธรรมเท่าไหร่

พี่แปลกเป็นคนที่ผลักดันแนวคิดชาตินิยมเชิงรัฐ (state-led nationalism) แบบเข้มข้นและเป็นระบบที่สุดในช่วงก่อน-ระหว่าง-หลังสงครามโลกครั้งที่สองในไทย คือเปลี่ยนจากแนวคิดเรื่องราชอาณาจักร/เชื้อชาติท้องถิ่น ให้เป็น “คนไทย”

1.เปลี่ยนชื่อประเทศจาก “สยาม” เป็น “ประเทศไทย” (1939)
ไม่ใช่แค่ชื่อ แต่เป็นสัญลักษณ์ทางการเมืองเพื่อเน้นความเป็นชาติว่าประเทศนี้เป็นของ “คนไทย”
*แต่เดิม แถวๆนี้มักเรียกกันว่า คนเมือง คนกรุงเทพ คนลาว(ทางเหนือและอีสาน) คนมลายู

2.รัฐนิยม – บังคับการแต่งกาย การใช้ภาษา มารยาท เพื่อสร้างภาพลักษณ์แบบเดียว ประมาณ 1939–1942
ประกาศของรัฐบาล (รวมเป็นข้อบังคับทางวัฒนธรรม) ที่สั่งให้ประชาชนปฏิบัติพฤติกรรม วัฒนธรรม การแต่งกาย การใช้ภาษา ฯลฯ เพื่อ “ทำให้คนเป็นคนไทย”
เน้น “ภาษาไทยกลาง” เป็นหนึ่งเดียว
*ข้อนี้สำคัญมากและมันทำให้ภาษาท้องถิ่นหลายภาษาหายไปในช่วงนี้ เนื่องจากการโดนกดดันและห้ามสอน
-ภาษา/อักษรท้องถิ่น เช่น อักษรธรรมล้านนา, อักษรไทยน้อย (อีสาน), อักษรเขมร, มลายูจาวี ถูกกันออกจากระบบโรงเรียนของรัฐ

3.นโยบายภาษาและการศึกษา — ผลักดันให้ภาษาไทยเป็นภาษาแห่งชาติและยกระดับการศึกษาแบบรัฐชาติ ลดบทบาทภาษาจีน/ภาษาอื่น ๆ ในโรงเรียนบางแห่ง และจำกัดกิจกรรมชุมชนของชนกลุ่มน้อยเช่นจีนในเชิงสังคม/การศึกษา (เช่นจำกัดชั่วโมงภาษาจีนในโรงเรียน)
-ยุคนี้ อากงผมโดนเต็มๆ โรงเรียนสอนภาษาจีนที่สอนที่ศาลเจ้ากับเพื่อนๆโดนไล่ปิดหมด ห้ามสอน สอนโดนจับ

4.การใช้โฆษณาชวนเชื่อและสัญลักษณ์ชาติ — รณรงค์เพลงชาติ ธงชาติ การบังคับฟัง/ร้องเพลงชาติในกิจกรรมสาธารณะ บทเพลง/วงดนตรีชาติที่ถูกส่งเสริม และการใช้สื่อที่เอื้อต่อการสร้างความรักชาติแบบรัฐนิยาม.

5. สร้างวัฒนธรรมสมัยใหม่ – ส่งเสริมอาหาร/การแต่งกาย/พฤติกรรมที่รัฐกำหนด เช่น ผัดไทย
6. เสริมกองทัพ – ใช้ความเข้มแข็งทางทหารเป็นฐานสร้างความภาคภูมิใจและเอกภาพชาติ
*ตรงนี้จะโดนเสริมโดยคนที่โค่นล้มแก อย่าง จอมพลสฤษดิ์ , พล.ต.อ. ประภาส, จอมพลถนอม

และมันต่อเนื่องจนหมดสิ้นยุคสมัยของ จอมพล.ป เข้าสู่ช่วงสงครามเย็นและ USA เข้ามามีบทบาทในไทย
ต่อยอดเข้าไปเพิ่มอีก มีกระบวนการสร้างความน่าเชื่อถือของรัฐเพราะต้องการต่อต้านพรรคคอมมี่
และก็อย่างที่ทุกคนเห็นประเทศไทยอย่างทุกวันนี้ก็เริ่มจากตอนนั้นแหละครับ

เป็นไปไม่ได้เลยที่คนเชียงใหม่ คนนครศรีธรรมราช ไม่มีแนวคิดจับอาวุธ มาบุกกรุงเทพแล้วล่ะ
เพราะเรามีศูนย์รวมจิตใจเดียวกัน

ส่วนเรื่องทำไมยังรวม 3 จังหวัดชายแดนใต้ไม่ได้และไม่สามารถล้างวัฒนธรรมต่างจากเหนือ-อีสาน จะเป็นอีกประเด็น