Journalism that Builds Bridges (LA30)
​
“เรียนจบแล้ว จะไปทำงานที่ไหน”
​
“อยากทำงานอยู่เชียงใหม่ แต่คงอยู่ไม่ได้…”
​
บทสนทนาของนักศึกษาปริญญาตรี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ดังขึ้นข้างหู ทำให้ฉันตั้งคำถามขึ้นมาว่าทำไมมหาวิทยาลัยที่ผลิตนักศึกษาบัณฑิตเข้าสู่ตลาดแรงงานปีละหลายหมื่นคน แต่ผู้จบการศึกษาจำนวนมากถึงเลือกที่จะไม่อยู่ทำงานในจังหวัดเชียงใหม่ แม้กระทั่งตัวฉันที่กำลังเรียนอยู่มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ก็อาจจะต้องจำใจแบกกระเป๋าเข้าเมืองกรุง เพื่อโอกาสด้านหน้าที่การงานในอนาคต
​
แล้วเมื่อไหร่ความเจริญจะเลิกกระจุกอยู่แค่ที่กรุงเทพ ?
​
เชียงใหม่ ถือเป็นเมืองแห่งมหาวิทยาลัยหรือสถาบันการศึกษาที่ได้รับความนิยมจากนักศึกษาทั้งภายในและภายนอกพื้นที่ ปัจจุบันในเมืองเชียงใหม่มีมหาวิทยาลัยมากถึง 10 แห่ง ทำให้เชียงใหม่กลายเป็นเมืองศูนย์กลางการศึกษาของภาคเหนือ และเป็นอันดับ 2 ของประเทศ รองจากกรุงเทพฯ โดยมหาวิทยาลัยทั้ง 10 แห่งนี้ ให้บริการการศึกษาขั้นสูงแก่นักศึกษากว่า 82,000 คน ครอบคลุมกว่า 480 สาขาวิชาใน 8 กลุ่มศาสตร์ (UNESCO, 2554) และผลิตบัณฑิตป้อนเข้าสู่ตลาดแรงงานทักษะสูงเฉลี่ยปีละ 2 หมื่นคน (กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม, 2563)
​
อ่าน เชียงใหม่เมืองไม่มีอนาคต โดย นลินี ค้ากำยาน ได้ที่ https://www.lannernews.com/22092566-03/
​
อย่างไรก็ตาม การมีมหาวิทยาลัยตั้งอยู่จำนวนมาก ก็ไม่ได้แปลว่าจะเหนี่ยวรั้งแรงงานทักษะสูงไว้เป็นกำลังขับเคลื่อนเมืองนั้นได้เสมอไป เพราะยังมีปัจจัยอื่น ๆ โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจที่จะทำให้บัณฑิตตัดสินใจว่าจะอยู่หรือย้ายออกจากเมืองที่จบการศึกษามา ในบทความชิ้นหนึ่งของ The Urbanis ระบุว่าในกรณีของเชียงใหม่ถือเป็นเมืองกำลังเผชิญภาวะสมองไหลออกสู่เมืองหลวง เพราะรูปแบบเศรษฐกิจและการจ้างงานสวนทางกับปริมาณและคุณสมบัติของบัณฑิตที่ผลิตได้ในแต่ละปี
​
“เงินเดือนเชียงใหม่มัน 9,000 บาท จริง ๆ คือกูงงมากว่าอีจังหวัดนี้ทุกอย่างแพงชิบหาย น้ำมันก็แพงกว่ากรุงเทพฯ ด้วยเพราะมีเรื่องค่าขนส่ง อาหารก็แพง แพงไปหมดทุกอย่าง มึงเอาอะไรมาค่าครองชีพต่ำ นี่ยังดีนะคนในจังหวัดมีบ้านพ่อแม่อยู่แล้ว มันเลยอยู่รอดได้ในเงินเดือนเท่านี้อะ แต่มันควรมั้ย”
​
“โครงสร้างทางเศรษฐกิจ ไม่ได้เอื้ออำนวยให้คนรุ่นใหม่สามารถที่จะมีอนาคตที่ดีได้เลย ถ้าคุณไม่ได้โชคดีที่เกิดมาในครอบครัวที่มีทรัพย์สินเยอะ หรือว่าเป็นคนกรุงเทพฯ อยู่แล้ว”
​
ข้อมูลจากสำนักงานแรงงานจังหวัดเชียงใหม่ระบุว่า ในปี 2565 มีตำแหน่งงานที่ยังว่างในจังหวัดเชียงใหม่รวม 12,335 ตำแหน่ง โดยเป็นงานที่ต้องการแรงงานวุฒิป.ตรีขึ้นไปเพียง 2,282 ตำแหน่ง หรือ 18% ของงานทั้งหมด และน้อยกว่าจำนวนบัณฑิตจบใหม่ถึง 7 เท่า สิ่งนี้ยิ่งตอกย้ำสถานการณ์ที่ว่า บัณฑิตจบใหม่ไม่มีงานทำ นอกเสียจากจะอยู่ในสายงานกลุ่มวิชาชีพ เช่น ครู หมอ พยาบาล และตัดสินใจย้ายออกเพื่อแสวงหาโอกาสที่ดีกว่าในเมืองอื่น โดยเฉพาะกรุงเทพฯ และปริมณฑล จนเกิดเป็นภาวะสมองไหลในที่สุด

ไทย ถูกออกแบบมาให้เป็นแบบนี้แหละ มันเกิดจากความตั้งใจ

จริงๆหัวเมืองไหนก็ไม่มีอนาคต เพราะแนวคิดการรวมชาติของไทยไม่เหมือนประเทศอื่นครับ

อย่างเยอรมัน มันมาจากหลายๆหัวเมืองมารวมกันเป็นประเทศเพื่อสร้างความได้เปรียบในการต่อรอง

เมื่อสัก 100 ปีก่อน เจ้าเมืองกรุงเทพยังรบกับเจ้าเมืองทางฝั่งอีสานอยู่เลย และเพื่อไม่ให้เกิดการต่อต้านจากบรรดาหัวเมือง เจ้ากรุงเทพเลยส่งคนจาก กทม ไปปกครองตามจังหวัดต่างๆแทน เป็นที่มาของตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดที่ได้รับการแต่งตั้งนั่นแหละ

สรุปคือมันจะเปลี่ยนได้ยังไง ก็ในเมื่อ mindset การเป็นชาติมันถูกวางไว้แบบนี้ (และเจ้ากรุงเทพเองก็น่าจะรู้ว่าถ้าปล่อยไป ตัวเองอาจจะยับก็ได้ 55555)

ประเทศนี้มันหัวโตตัวลีบ คือความจริงที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ จังหวัดอันดับสองแต่ขนาดเศรษฐกิจห่างกับเมืองหลวงสุดกู่ เรื่องนี้มันจะเป็นแบบนี้ไปอีกนานแสนนาน ถ้าไม่ยอมรับในการปฏิรูปประเทศ

คนต่างจังหวัดเป็นได้แค่แรงงานหรือทำเกษตรกรรมแบบที่ไม่สามารถเติบโตได้เลย ทำแบบรอฟ้ารอฝนอย่างเดียว แค่ทำหมุนเงินใช้หนี้ธนาคารแค่นี้ก็หมดอายุขัยแล้ว

ประเทศที่กลัวความเจริญอย่างแท้จริง....พอต่างจังหวัดไม่เจริญ มันก็ได้แต่รอนโยบายโปรยเงิน คุณภาพชีวิตและความก้าวหน้าของคนก็เป็นได้แค่นั้น

ถึงมีโรงงานอุตสาหกรรมก็เป็นแค่"คนรับจ้างผลิต" ไม่ใช้เจ้าของที่สามารถต่อยอดด้วยตัวเองได้

ประเทศนี้ไม่ยอมให้มีการเปลี่ยนแปลง ไม่ยอมให้มีการกระจายความเจริญ แต่ดันบอกทำเพื่อประชาชนมาเกือบ 100 ปี น่าตลกดี

ไทย ถูกออกแบบมาให้เป็นแบบนี้แหละ มันเกิดจากความตั้งใจ

อันนี้คือโครงสร้างเสดกิจเชียงใหม่ว่าไม่เอื้อให้เกิดนักแข่งขันรายใหม่เรื่องนึงนะ ยังไม่รวมที่จีนกำลังจะกลืนอีก คือตายซ้ำตายซ้อนโดนซ้ำศพอีกอะ สำหรับ sme เชียงใหม่ ถ้าไม่ใช่ธุรกิจที่ยึดฐานลูกค้ามาแต่นาน หาแดกยากจริงๆ

ประเทศนี้ยังมีอนาคตอีกหรอครับ

คนเชียงใหม่ ไม่กล้าออกจากพื้นที่้ด้วยแหละครับ

พอมันมีทุกอย่างคล้ายกทม คนพื้นที่จริงๆก็อยากอยู่บ้าน

ผมเป็นส่วนน้อยมากที่จบปุ้บ เข้ากรุง

ปล.ทุกวันนี้ย้ายมาอยู่บ้าน นัดเจอเพื่อนได้แค่ เสาร์ตอนเย็น กับอาทิตย์

แม้งเอ่ยแต่ล่ะคนทำงาน 6 วัน เงินเดือน 12-15K

โรงงานอุตสาหกรรม ในภาคเหนือไปอยู่ที่ลำพูนเพราะที่ดินถูกกว่า ซึ่งมันเป็นแค่ของอุปโภคบริโภค ถึงมันมีโรงงานอุตสาหกรรมก็จริง แต่มันไม่ใช่รูปงานแบบ งานด้านคอมพิวเตอร์ อิเล็กทรอนิกส์ รถยนต์ ไปกองที่ กทม ชลบุรี ระยอง ปราจีนบุรี แปดริ้ว มหาชัย สมุทรปราการ หมด เพราะใกล้ทะเลนี้ละ ฉะนั้นโรงงานอุตสาหกรรมเวลาจะตั้ง โดยเฉพาะจากต่างประเทศก็จะตั้งใกล้ๆ ทะเล ที่มีท่าเรือขนาดใหญ่นี้แหละ ต้องมีโรงงานเกี่ยวกับอุตสาหกรรมด้านโปรแกรมคอมพิวเตอร์ไปลงต่างจังหวัดละ

ปัญหานี้ไม่ได้เกิดขึ้นแค่ทางเชียงใหม่ เพราะ หาดใหญ่ ก็เป็นเหมือนกัน ทั้งๆที่เมืองเจริญแต่ไม่ใช่แหล่งอุตสาหกรรม แต่เป็นเพราะทำเลที่ดี เป็นที่ตั้งชุมทางรถไฟ ที่จะขึ้นเหนือลงใต้ไป 3 จังหวัด ก็ต้องผ่านหาดใหญ่

ผมเคยคิดจะทำงานต่อที่เชียงใหม่ เพราะฝึกงานที่นั่น แต่ช่วงนั้นเช็คเงินเดือน เรทได้ไม่เกิน12k ทุกที่

จะเอาไรไปอยู่รอด ไหนจะค่าหอ ค่ารถ ค่ากิน

ต้องกลับมาอยู่กรุงเทพอยู่ดี

ลองบริหารจัดการแบบญี่ปุ่นดู หรือเมกาสิ แต่ละเมืองเก็บรายได้เอง บริหารเอง มีภาษีเอง เดวพวกบริษัทใหญ่ๆมันก็ย้ายมาหากินเองอะ อันนี้อะไรๆก็รวมศูนย์อยู่กรุงเทพหมด เพราะไม่ว่าบริษัทคุณที่สร้างรายได้ที่ไหน เชียงใหม่ หรือปัตตานี มันก็เก็บภาษีเท่ากัน สุดท้ายมันก็เลือกจังหวัดที่มีโครงสร้างพื้นฐานดีสุดก่อน ทั้งๆที่พูดในเรื่องของทรัพยากรอุปโภคบริโภคพื้นฐาน กรุงเทพไม่มีห่าอะไรเลย

เพราะเชียงใหม่มันไม่ได้เจริญจริง ตึกเยอะห้างเยอะไม่ได้หมายความว่าเจริญแล้ว

ออกเขตตัวเมืองไปคือบ้านนอกมากๆ เทียบกับพวกจังหวัดภาคตะวันออกคือคนละเรื่องเลย

ประเทศนี้มันหัวโตตัวลีบ คือความจริงที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ จังหวัดอันดับสองแต่ขนาดเศรษฐกิจห่างกับเมืองหลวงสุดกู่ เรื่องนี้มันจะเป็นแบบนี้ไปอีกนานแสนนาน ถ้าไม่ยอมรับในการปฏิรูปประเทศ

คนต่างจังหวัดเป็นได้แค่แรงงานหรือทำเกษตรกรรมแบบที่ไม่สามารถเติบโตได้เลย ทำแบบรอฟ้ารอฝนอย่างเดียว แค่ทำหมุนเงินใช้หนี้ธนาคารแค่นี้ก็หมดอายุขัยแล้ว

ประเทศที่กลัวความเจริญอย่างแท้จริง....พอต่างจังหวัดไม่เจริญ มันก็ได้แต่รอนโยบายโปรยเงิน คุณภาพชีวิตและความก้าวหน้าของคนก็เป็นได้แค่นั้น

ถึงมีโรงงานอุตสาหกรรมก็เป็นแค่"คนรับจ้างผลิต" ไม่ใช้เจ้าของที่สามารถต่อยอดด้วยตัวเองได้

ประเทศนี้ไม่ยอมให้มีการเปลี่ยนแปลง ไม่ยอมให้มีการกระจายความเจริญ แต่ดันบอกทำเพื่อประชาชนมาเกือบ 100 ปี น่าตลกดี

ทั้งประเทศ

จริงๆหัวเมืองไหนก็ไม่มีอนาคต เพราะแนวคิดการรวมชาติของไทยไม่เหมือนประเทศอื่นครับ

อย่างเยอรมัน มันมาจากหลายๆหัวเมืองมารวมกันเป็นประเทศเพื่อสร้างความได้เปรียบในการต่อรอง

เมื่อสัก 100 ปีก่อน เจ้าเมืองกรุงเทพยังรบกับเจ้าเมืองทางฝั่งอีสานอยู่เลย และเพื่อไม่ให้เกิดการต่อต้านจากบรรดาหัวเมือง เจ้ากรุงเทพเลยส่งคนจาก กทม ไปปกครองตามจังหวัดต่างๆแทน เป็นที่มาของตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดที่ได้รับการแต่งตั้งนั่นแหละ

สรุปคือมันจะเปลี่ยนได้ยังไง ก็ในเมื่อ mindset การเป็นชาติมันถูกวางไว้แบบนี้ (และเจ้ากรุงเทพเองก็น่าจะรู้ว่าถ้าปล่อยไป ตัวเองอาจจะยับก็ได้ 55555)

แต่กลับเป็นจุดหมายอันดับต้นๆ ของเหล่า digital nomad ทั่วโลก เป็นเรื่องตลกที่ตลกไม่ออกจริงๆ

ที่ต้องรับผิดชอบก็คือรัฐบาล

ในฐานะคนเชียงใหม่เกิดและโตอยู่ที่นี่ เห็นด้วยทุกประการครับ

เอาง่ายๆค่าเรียนพิเศษ 7-8 ปีที่แล้วอย่างผมสอนเองตัวๆ แล้วผมนี่ระดับที่เรียกว่า ชม.ไม่เคยว่าง ยังไม่สามารถเรียกค่าสอน เกิน

ชม.ละ 300

ในขณะที่เด็กๆใน กทม เริ่มหัดสอนก็กด ชม. ละ 280 กันหล่ะ ใคร ชม. บินสูง 360-420 แล้วบวกค่าเดินทางได้ด้วย ยิ่งถ้าดีกรีเรียนโทจุฬา

มหิดล กด ชม. ละ 500 ชิลๆ

ยังไม่นับว่าเมืองเชียงใหม่ไม่มีทิศทางในการพัฒนาอะไรเลย เรียกว่า 10 ปีผ่านไป เชียงใหม่เหมือนเดิมเด๊ะ

อาจมีห้างเพิ่มขึ้น มีตึกเพิ่มขึ้น แต่ไม่มีโครงการยระดับความเป็นอยู่ดีๆเกิดจากราชการเลย