ขอพูดในฐานะคนทำงานด้านนี้อยู่ช่วงนึงนะครับ คนทำงานมีคนคิดแบบท่านเยอะ ผมก็คิดแบบท่านนะ แต่คนที่รับแนวคิดอีกแบบ +องค์กรอิสระที่เกี่ยวกับเด็กหรือนักสิทธิมนุษย์ชน +คนร่างกฏหมาย ก็มองอีกด้าน

ขอเล่าคร่าวๆ
ในคดีที่เด็กหรือเยาวชนตกเป็น ผู้กระทำความผิด มันมีแนวคิดแบบนี้
ศาลเยาวชนและครอบครัวมีมาตรการและเจตนารมณ์ในการมุ่งที่จะแก้ไขปัญหา ฟื้นฟู ให้เด็กหรือเยาวชนกลับตัวเป็นคนดี มากกว่าการลงโทษ เนื่องจากความผิดส่วน ใหญ่ เด็กกระทำทำไปด้วยความหลงผิด รู้เท่าไม่ถึงการณ์ ขาดวุฒิภาวะ ขาดความยับยั้งชั่งใจ ขาดการไตร่ตรองผลเสียหายที่จะตามมา ส่วนใหญ่เกิดจากการชักชวนจากบุคคลอื่น หรือจากสภาพแวดล้อมที่บีบ บังคับ เช่นจากสภาพครอบครัว การศึกษา ฐานะ ความเป็นอยู่ และปัจจัยอื่นๆ อันเป็นสาเหตุให้เด็กต้องการทำความผิดขึ้น

ฝั่งแนวคิดด้านสิทธิเด็ก+สิทธิมนุษย์ชน เลยมองว่าเพื่อให้เด็กหรือเยาวชนมีโอกาสได้ปรับปรุง หรือแก้ไขตนเอง และสำนึกในการกระทำผิดที่ตนได้กระทำขึ้น เลยมีหลักการแบบที่บางทีผมก็มองว่า มันอาจจะไม่ค่อยช่วยให้เด็กสำนึกได้เท่าไร เช่น
พ.ร.บ.จัดตั้งศาลเยาวชนและครอบครัวฯ มาตรา 104 ได้กำหนดให้ศาลอาจมีดุลพินิจใช้วิธีการสำหรับเด็กและเยาวชนแทนการลงโทษในทาง อาญาได้ โดยศาลอาจเปลี่ยนโทษจำคุก เป็นการส่งตัวจำเลยไปกักและอบรม หรือฝึกและอบรม ยังสถานพินิจฯ ตามกำหนดระยะเวลาที่ศาลกำหนดไว้ เพื่อขัดเกลา อบรม นิสัย ฟื้นฟูแก้ไข ให้เด็กฯนั้นมีความประพฤติในทางที่ดีต่อไป หรือหากความผิดนั้นเป็นความผิด เพียงเล็กน้อยและเป็นการกระทำผิดครั้งแรก ก็อาจให้มีการคุมประพฤติเด็กไว้ โดยให้บิดามารดา ผู้ปกครอง หรือผู้ควบคุมดูแลเด็ก สอดส่องดูแลเด็ก แล้วมารายงานตัวต่อศาลเป็นระยะๆ แทนการส่งตัวไปยังสถานพินิจฯก็ได้

ผมมองว่าแทนที่จะรักษาสิทธิเด็ก (ซึ่งผมมองว่ามาจากครอบครัว+สภาพแวดล้อม) ที่ส่วนมากกลับไปก็ไม่เปลี่ยนแปลงอะไรเลยไปอยู่ในสังคมเดิมๆ เรียกมาอบรม ขัดเกลา ฟื้นฟู ส่งตัวเป็นระยะ ตอนมาอยุ่ในความดูแลของเจ้าหน้าที่ก็ทำตัวดี สุดท้ายก็มีการกระทำความผิดซ้ำและรุนแรงขึ้นทุกครั้งที่ออกจากสถานพินิจหรือเรือนจำ

ส่วนตัวผมมีแนวคิดงี้นะ แต่คนคิดแบบนี้ที่ไทยยังไม่ยอมรับกัน
1.คนที่ความผิดทุกคนต้องจับคุยกับนักจิตวิทยา ถ้าผลการประเมินคือมีบุคลิกภาพ สมอง จิตใจมีปัญหาต้องได้รับการบำบัดทานยา จนกว่าจะหาย
2.ถ้าคนกระทำความผิดเพราะสภาพแวดล้อมการเลี้ยงดู ต้องแยกเด็กออกมาที่สถานรับเลี้ยง
3.อบรมแนวคิดที่ถูกต้อง อย่างน้อยก็หลักการดำรงชีวิตในสังคม คร่าวๆ

เคยคุยกับคณะที่เรียนด้วยกัน หลายคนยังไม่เห็ความสำคัญของจิตแพทย์และการบำบัดทางจิต

ที่พูดมานี่ที่อเมริกากับทางยุโรปใช้อยู่นะครับ ที่ไทยนี่ใช้น้อยมาก

ถือว่าระบายให้ฟังครับ ตอนนี้ไม่ได้อยู่ศาลเด็กละครับ แต่อยู่ในระบบงานยุติธรรมเป็นมดงานตัวน้อยๆตัวนึงเหมือนเดิม  

ด้วยระบบกฎหมายมันไม่เอื้อ แต่ถ้าจริงๆแล้ว

ผมอยากให้ระบบกฎหมายเราเน้น ตาต่อตาฟันต่อฟันมากกว่า

ฆ่าคนโดยเจตนา = ประหาร

ห้ามลดหย่อนโทษที่จำนนด้วยหลักฐาน ต่อให้สารภาพก็ไม่ลด

แต่สำคัญที่สุดคือศาลนี่แหละ ตัวดีเลยไอพวกนี้  

จะเอากฎหมายฮัมมูราบี(ตาต่อตาฟันต่อฟัน) อายุ2-3 พันปีก่อน มาใช้แทนกฎหมายที่พัฒนา ในปัจจุบันหรอครับ?

อยากให้อธิบายเพิ่มเติมหน่อยครับว่า ศาลไม่ดีในเคสไหนยังไง?  

ขออนุญาติตามนะครับ ผมก็สนใจแนวคิดว่าทำไมกฏหมายในลักษณะ ตาต่อตา ฟันต่อฟัน ถึงดีกว่า  

รีวิวเคสซัก 5 ปี คดีร้ายแรงได้เลยครับ กลับมาทำผิดซ้ำซากเพิ่มเหยื่ออาชญากรกี่คน กลับตัวมาประกอบอาชีพสุจริตได้กี่คน ประโยชน์ที่สังคมได้จากนักโทษคดีร้ายแรงกลับตัวมีเท่าไหร่ เทียบกับประโยชน์ที่สังคมสูญเสียจากเหยื่ออาชญากรรมซ้ำซากเป็นเท่าไร บทลงโทษหนักจะลดนักโทษคดีร้ายแรงในอนาคตได้เท่าไร มันเยอะจนพิมไม่หวาดไม่ไหวอะครับ เปลี่ยนเป็นขอเหตุผลคนสนับสนุนบทลงโทษแบบไม่ตาต่อตาฟันต่อฟันแล้วรอนักโทษกลับตัวให้ผมฟังหน่อยดีกว่าครับ  

เคยได้ยินคำพูดที่ว่า "ปล่อยคนร้ายสิบคนดีกว่าลงโทษผู้บริสุทธิ์คนเดียวมั้ยครับ"
ตาต่อตาฟันต่อฟัน มันติดสินกันเร็ว ถ้าล็อคผลดีๆ แพะไม่มีสิทธิดิ้นเลยครับ เช่นเดียวกับคนตายอ้าปากพูดยากกว่าคนเป็น ถ้าคุณเป็นคนที่บริสุทธิ์ที่ถูกจัดฉาก คุณคงไม่อยากให้มีกฏหมายลักษณะนี้รึเปล่าครับ
งั้นผมยกตัวอย่างคดีเด็ก ป.สาม จ้าง ม.หนึ่ง ข่มขืน ป.สอง ถ้าใช้ลักษณะตาต่อตา ฟันต่อฟัน เด็กกลุ่มนั้นคงโดนประหารแล้วรึเปล่า และเมื่อเด็กคนนั้นตายอย่างไม่สมเหตุผล นักข่าว สื่อ หรือรวมถึงเกรียนคีย์บอร์ด จะรับผิดชอบต่อการตายนั้นมั้ยยังไง ถ้าบอกว่าตายชดใช้ตามหลัก ตาต่อตา ฟันต่อฟัน เดี่ยวจะหาว่าไม่แฟร์อีก หนึ่งชีวิตแลกหลายชีวิต  

อันนี้ผมว่าหลุดประเด็นไปไม่น้อยนะครับ อันนี้มันความบกพร่องโดยสุจริตหรือไม่ก็แล้วแต่ของเจ้าหน้าที่ หรือทุจริตของใครในกระบวนการสักคนหนึ่ง คุณไม่โดนประหารคุณก็ติดคุกเสียอนาคต คดีที่พลิกกลับมาเป็นสุจริตได้คนที่ออกมาได้ก็แทบจะเสียสังคมหน้าที่การงานเสียอนาคตไปแล้ว ผมย้ำอีกครั้งว่าเหตุการณ์แบบนี้ตัวกฎหมายเบาแรงมันไม่ใข่ประเด็นเท่าไร การที่คุณโดนจัดฉากป้ายความผิดขนาดนี้ต่อให้คุณมีโอกาสสู้ มันจะสู้อำนาจคนที่ทำให้มันเป็นแบบนี้ได้สักเท่าไร benefit ของคุณมีอย่างอื่นอีกมั๊ยครับ เอาแบบที่คนร้ายผิดจริงๆ คดีแบบโทษประหารไปเลย แล้วคุณให้โอกาสเค้าเนี่ย เทียบ risk benefit ให้เห็นภาพหน่อยครับ ไม่ใข่แต่ข้อดีอย่างเดียวนะ บอกตรงๆตาชั่งในหัวผมมันเอียงมาฝั่ง risk แบบติดดินอะ