ผมซุ่มมองเทรนด์ longevity​ หรือความอยากอายุยืนและเยาว์วัยด้วยเครื่องหมายคำถามอยู่ตลอด ถามว่าอยากหนุ่มไหมก็อยาก ไม่อยากแก่ ไม่อยากตายไว แต่เอาจริงๆ ถ้าต้องตายก็คิดว่าตัวเองไม่ได้อาลัยอาวรณ์​ชีวิตขนาดนั้นเหมือนกัน แต่ที่รู้สึกอย่างมากและเคยพูดไปเล่นๆ ในพอดแคสต์​ตัวเองว่า "ทุกวันนี้สุขภาพดีเริ่มเป็นภาระของชีวิตแล้ว"

ผมคิดว่ามีหลายแง่มุมที่อยากลองชวนคุยกันครับ

1. ผมว่าโลกทุนนิยม (ที่มาพร้อมการบริโภคและการตลาด)​ อยากให้เรา "ซื้อ" อะไรบางอย่างเสมอ และตอนนี้สิ่งที่เขาเอามาขายเราก็คือสุขภาพ ความเยาว์ และตายช้า มีคนพยายามเต็มที่ที่จะเข้าใกล้ความอมตะ มักเป็นเศรษฐ​ีเงินเหลือเวลาเหลือ (อดนึกถึงจิ๋นซีฮ่องเต้ไม่ได้ ที่บางแหล่งข้อมูลบอกว่าเอาปรอทมาทำให้ตัวเองเป็นอมตะ)

2. บรรดาประเทศเจริญแล้วเมื่อประชากรลดลงก็ต้องหาเงินจากคนที่เกิดมาแล้วให้มากขึ้น จึงชวนคนยืดอายุ

3. การยืดอายุกลายเป็น "ภาระ" และ "รายจ่าย" เราต้องทำหลายสิ่ง เข้ายิม แช่น้ำแข็ง เข้าคลาสฝึกหายใจ หัดกินคลีน ฉีดอะไรต่อมิอะไร ฯลฯ ซึ่งเป็นรายจ่ายส่วนตัว ถามว่า อ้าว แล้วดูแลสุขภาพมันไม่ดียังไง ไม่เถียงเลยครับ มันดีอยู่แล้วแหละ แต่ผมว่ามันเริ่มถูกทำให้เป็น "สูตรสำเร็จ" ของการมีสุขภาพดี ซึ่งที่จริงมันหลากหลายกว่านั้น และต้องคิดถึงข้อจำกัดของแต่ละคนด้วย ทุกคนไม่สามารถจ่ายได้เหมือนกันหมด

4. จึงมาซ้อนกับประเด็นความเหลื่อมล้ำ​ โดยไม่ตั้งใจ การที่คนมีเงินและเวลาขยับเพดาน "สุขภาพดี" ของตนขึ้นไป ก็เหมือนยกค่ามาตรฐานให้คนที่ไล่เลี่ยกันต้องเขย่งตาม ฉันยังดูดีไม่เท่าเค้า ยังอ่อนเยาว์ไม่เท่าเค้า ยังเต่งตึงไม่เท่าเค้า ยังมีกล้ามไม่เท่าเค้า ยังกินคลีนไม่เท่าเค้า ฯลฯ กลายเป็นมิติของความกดดันในชีวิต ไม่ใช่แค่เรื่องการเรียน ความสามารถ​ ข้าวของ แต่ยังรวมถึง "ความไม่พอใจในร่างกาย" ของตัวเองด้วย

5. ความเยาว์วัยและสุขภาพดีกลายเป็นสิ่งที่ทำมาอวดกันได้ เพราะมีอุปกรณ์​วัดผลเป็นตัวเลข อ่อนกว่าอายุจริงเท่าไหร่ ไขมันกี่เปอร์เซ็นต์​ VO2MAX เป็นยังไง เราไม่ได้แข่งกันเฉพาะผลสอบ โบนัส เงินเดือน อีกต่อไป เราจะแข่งกันว่าใครหายใจลึกกว่ากัน เรียกว่าแข่งกันแม่งทุกลมหายใจเลย แล้วเราจะไม่ป่วยทางจิตกันได้ไง กับบรรยากาศ​แข่งขันที่เร้าเราขนาดนี้ และทำให้รู้สึกว่าตัวเองไม่เคยดีพอ ตอนนี้เพิ่มเติมคือ ไม่เคยสุขภาพดีพอและอ่อนเยาว์พอด้วย!

6. สิ่งเหล่านี้ต้องการเวลาและเงิน และคนที่ไม่มีทั้งเวลาและเงินก็หาสองสิ่งนี้ยากอยู่แล้ว แต่ก็ต้องการมีเพิ่มเพราะแรงเร้าจากเทรนด์ที่บอกกับทุกคนว่า คุณต้องคาดหวังกับตัวเองมากกว่านั้น ดูเด็กอีก ตึงอีก เลือดดีอีก หายใจลึกอีก กล้ามแน่นอีก และถ้าอยากเป็นแบบนั้น คุณต้อง "ลงทุน" ทั้งด้วยความพยายาม อุปกรณ์ เทคโนโลยี​ และเวลา

7. เป็นเรื่องหนักหนาขึ้นอีกในประเทศที่ไม่มี "สุขภาพ​ดีในที่สาธารณะ" มากนัก แต่ละคนต้องจ่ายเพื่อมีสุขภาพดีจากกระเป๋าตังค์ตนเอง อาจมีสวนสาธารณะ​และวิธีดูแลตัวเองพื้นฐานทั่วไป แต่พอจับเข้ากับการตลาดและบริโภค​นิยมมันจะดูไม่ทันสมัยและไม่ค่อยคูล เราจึงต้องจ่ายเพื่อความคูลอยู่ด้วย

8. มีข้อวิพากษ์​ว่า การลงทุนวิจัยกับ Longevity เพื่อคิดผลิตภัณฑ์​และบริการขายในหมู่คนมีตังค์นั้นมีคนได้ประโยชน์​เพียงหยิบมือ แต่มันขายได้ ทำกำไรดี งบอาจไปลงตรงนั้นเยอะ ขณะที่การลงทุนวิจัยเพื่อทำให้คนจำนวนมากในสังคมสุขภาพดีขึ้นกลับไม่เซ็กซี่เท่า โดยเฉพาะในสายตาคนทำธุรกิจ

9. มาถึงวันนี้ ผมคิดว่า "longevity" ทั้งอายุยืน ความเยาว์วัย เรือนร่างดี กลายเป็น "รถสปอร์ต" ในรูปแบบใหม่ เราสามารถอวดเรื่องเล่านี้กันด้วยความรู้สึกดีกับตนเอง ปฏิเสธไม่ได้ว่า บางทีก็อาจเผลอรู้สึกเหนือกว่าคนที่ "ค่า" ต่างๆ ของร่างกายไม่ดีเด่เท่าเรา ซึ่งที่จริงคนอีกจำนวนมากในสังคมไม่มีเงินซื้ออุปกรณ์​วัดค่าเหล่านี้ด้วยซ้ำ

10. เมื่อมันวัดผลได้ และมีตัวเลขชัดให้โชว์เพื่อให้คนอื่น "เห็น" สุขภาพจึงไม่ใช่เรื่องภายในอีกต่อไป มันกลายเป็น "ของโชว์" ไม่ต่างจากนาฬิกายี่ห้อดัง แถมยังเจ๋งกว่า เพราะเป็นส่วนหนึ่งของตัวฉันไปเลย พอเป็นแบบนี้เราจึงสนใจมันมากขึ้น เพราะมันแสดงสถานะบางอย่างของเรา รวมถึงคุณภาพชีวิต และอาจลึกไปถึงความพยายาม อดทนอดกลั้น มีวินัย ฯลฯ ที่ทำให้เรายิ่งดูมีประสิทธิภาพสูงขึ้นไปอีก

ความกดดันจึงเกิดขึ้นเหมือนกับเรื่องอื่นๆ เพราะคนกลุ่มนึงก็จะมีกิจกรรม​ longevity กันอย่างสนุกสนาน​ ดูเหมือนจะเยาว์วัยขึ้น สุขภาพดีขึ้นเรื่อยๆ ขณะที่คนอีกกลุ่มหน้าเหี่ยวลงเรื่อยๆ จากความห่างชั้นทางโอกาสในชีวิต เพราะสุขภาพถูกทำให้กลายเป็นเรื่องส่วนตัว ไม่ใช่นโยบายสาธารณะ​เพื่อสร้างสภาพแวดล้อม ระบบ หรือนโยบายต่างๆ มาทำให้คนสุขภาพดีขึ้น เช่น ทำให้คนเข้าถึงอาหารดีในราคาถูกลง เป็นต้น

โลก longevity จึงเหมือนเป็นอีกจักรวาลที่มีแต่ซูเปอร์ฮีโร่เค้าเล่นกันอยู่ในนั้น ขณะที่มนุษย์​โลกปุถุชนก็เดินดม PM2.5 สูดมลพิษบนถนนรถติด ซื้อของทอดกลับไปกินที่บ้าน กันต่อไป

คนที่อยู่ในฐานะเกือบๆ กลุ่มซูเปอร์​ฮีโร่ longevity​ อาจเห็นว่าพอเอื้อมได้ ก็ซื้ออุปกรณ์​ ลงทุนกับกิจกรรม และใช้เทคโนโลยีสารพัดชนิดเพื่อเขย่งให้ดูอ่อนเยาว์ขึ้น แต่ก็แลกกับการทำงานสายตัวแทบขาดแล้วเอามาจ่ายกับสิ่งเหล่านี้

อีกหน่อยเราไม่ต้องเหลือบมองยี่ห้อนาฬิกาที่ข้อมืออีกต่อไป แค่ดู "ความผ่อง" และ "ความเยาว์" ของหน้าตาและผิวหนังก็พอจะรู้ฐานะและลำดับชั้นทางสังคม ซึ่งที่จริงเรื่องเนื้อตัวผิวพรรณ​ก็มีการแบ่งแยกความต่างมานานแล้ว แต่ที่เจ๋งกว่านั้นคือ ในตอนนี้เราสามารถบอกความต่างเป็นตัวเลขกันได้เลยทีเดียว ด้วยอุปกรณ์​วัดค่าต่างๆ ที่ทำให้เราวัดกันได้ว่า ใครเหนือกว่าใครเท่าไหร่

จึงดูเหมือนว่า longevity ไม่ได้เป็นเรื่องสุขภาพเท่านั้น มันซ่อนความรู้สึกเหนือกว่าอยู่ในนั้นด้วย ซึ่งผู้ที่สนใจเทรนด์นี้อาจไม่ได้ตั้งใจที่จะเหนือกว่าหรอก แต่มันเคลือบทาอยู่ในนั้นเอง

ปิดท้ายอีกครั้งว่า การดูแลสุขภาพ​เป็นเรื่องดี ผมก็อยากสุขภาพ​ดีและดูเด็กกว่าอายุจริง แต่พอเป็นภาพใหญ่ ผมว่ามีอะไรให้คิดเยอะเลยทีเดียว

และบางทีมันก็เป็นเรื่องย้อนแย้งยิ่ง ที่ความอยากสุขภาดีกลับทำให้สุขภาพจิตเราแย่ เมื่อมีคน "สุขภาพดีกว่า" เราในระดับที่เราเอื้อมไม่ถึง และต้อง "จ่าย" เพื่อเขย่งขึ้นไปสุขภาพดีเท่าเค้า

สุขภาพดีจึงกลายเป็นความหรูหรา​และภาระ

ด้วยประการฉะนี้แล

#นิ้วกลมบันทึก
#นิ้วกลมชวนสนทนา

*เห็นด้วย-เห็นต่าง ลองแลกเปลี่ยนกันดูครับ
.
.
.
.
.
.

ค่ารักษาสุขภาพมันหรูหราขนาดนั้นเลยเหรอกับการกินให้มันคลีนหน่อย (ไม่ต้องคลีนจ๋า) เปลี่ยนค่า entertain ตัวเอง เป็นค่าออกกำลังกายแทน (อุปกรณ์,​คอร์สต่างๆ)

แต่ถ้าคุณรวมค่า longevity ไปในคอร์สทำหน้าด้วย อันนี้ถือว่าแพงจริง ยอมรับ

รักษาสุขภาพไม่แพง กินน้อยลง ไม่กินน้ำตาลแปลรูป ไม่กินของแปรรูป แค่นี้สุขภาพดีแล้วครับ

ประเด็นคือแค่นี้มันไม่พอ คนอยากมีรูปร่างดี ฟิต อายุยืน มันต้องทำอะไรให่ได้มากกว่าแค่สุขภาพดีเฉยๆ

ผมนิยาม Longevity แบบนี้
คือ สุขภาพแข็งแรง มีอายุที่ยืนยาว แต่ยังฟังก์ชั่นอะไรได้ปกติ ไม่ใช่ยืนยาวแค่เดินไปเยี่ยวยังไม่ไหว คือมันคงมีจุดที่ไม่ไหวจริงๆแล้วแต่ก็อยากช่วยเหลือตัวเองในได้นานที่สุด แล้วหวังว่าตอนตัวเองแก้กฎหมายการุณยฆาตมันจะใช้ได้(ซึ่งไม่น่าได้)

กลับมาที่เรื่อง Longevity ผมว่าถ้าแบ่งหลักๆเป็นเรื่อง อาหาร กับการออกกำลังกาย เอาหลักๆแค่ 2 อย่างพอ

อาหารที่ดีไม่ได้แพงนะ ถ้าเราพยายามมากพอ คุณลองไปเดินตลาดนัดดูของทอดเยอะมากราคาไม่แพง อร่อยด้วย แต่ถ้าคุณอยากสุขภาพดีก็ต้องเบือนหน้าหนีมันให้ได้อะ ผมยกตัวอย่างตัวเองและกันไปตลาดนัดกินซื้อปลาดุกย่างกินตัวนึง 40 บาทกินกับแฟนได้ 2 คน ผักสลัดถุงละ 30-50 แล้วแต่ชนิด กินได้ 2 - 3 มื้อมันก็ไม่แพงนะ

แต่ถ้ายังรู้สึกแพงไปปลูกเองครับผักอะ ปลาถ้าแพงไปกินไข่ กินถั่ว กินไก่ ก็ได้ มันมีทางเลือกแหละอยู่ที่คุณจะพยายามมั้ย ตอนนี้ผมเริ่มกินนัตโต๊ะ ซื้อกินก็ 20-30 นี่ก็หาวิธีทำกินเองและ เห็นปะมันมีวิธีทำให้มันไม่ต้องจ่ายแพงนะ ขึ้นอยู่กับจะทำมั้ย

ส่วนการออกกำลังกายถ้าคุณเป็นคนปกติไม่มีปัญหากระดูก ข้อต่อต่าง ก็ Body weight ไปดิไม่เสียตังเลย คาดิโอก็เดิน-วิ่ง เอาอาจจะเสียค่ารองเท้านิดหน่อย ถ้ากลัวแพงก็ใส่ PAN ไปดิ

ผมว่าเรื่อง Longevity มันคือการลงทุนในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งที่มีเป้าหมายว่าจะมีร่างกายที่ดีในตอนแก่
ถ้าคุณไม่มีตังมาก คุณก็ต้องพยายามมากกว่าคนมีตังนิดนึง แต่มันทำได้เชื่อดิ

อันนี้พูดในมุมมองของชนชั้นกลางค่อนไปทางล่างนะ

ผมอยากอยู่ถึงแค่ 70 นิดๆเองอ่ะ ก้าวเข้า 80 ร่างกายมันฝืนไปไไม่น่าไหวทรมาน

แต่เอาเข้าจริงผมอยู่ไม่ถึงขนาดนั้นหรอก

ทุกอย่างมันเพิ่มความหรูหราเข้าไปได้
อย่างรถยนต์ นาฬิกา บ้าน ก็เห็นชัด
เทรนสุขภาพ ก็ต้องใช้นาฬิกา แบรนด์ มาวัด ความสุขภาพดี
อาหารการกินที่ทำให้สุขภาพดี ก็กระหน่ำเข้าไปมีทั้งราคาปกติ และราคาสูง เป็นเรื่องปกติ
อย่างผักออแกนิคก็แพงกว่าผักตลาด หลายๆอย่างรวมกัน ก็หนักสำหรับชนชั้นกลางและล่าง

ตอนป่วยมันทรมาน

จะเข้าเทรนด์นี้ ต้องมีความอดทนและวินัยมากพอด้วยสิ