ขณะที่ พล.ท.บุญสิน พาดกลาง แม่ทัพภาคที่ 2 เปิดใจถึงสถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชาว่า ความสูญเสียของทหารฝ่ายกัมพูชาน่าจะราวๆ 3,000 คน

“ฝ่ายกัมพูชาจงใจหาพิกัดโรงพยาบาล เพื่อนำไปป้อนพิกัด และเขามีอาวุธยิงถึง เรื่องนี้อย่าคิดว่าไกลตัว เชื่อว่าสงครามยุคหน้าอาจจะต้องมีห้องใต้ดิน ฐานบัญชาการต้องอยู่ใต้ดิน” พล.ท.บุญสิน กล่าว

ส่วนที่ปราสาทตาควาย มีฐานทหารกัมพูชาอยู่ใกล้มาก และวางกำลังหน้าแนว ทั้งนี้ เป็นปราสาทเดียวที่ทหารไทยตรึงกำลังอยู่และยังเข้าไม่ได้ ที่ผ่านมาทหารได้ทดลองปฏิบัติไป 4 ครั้ง ยังเข้าไม่ได้ เขาเข้มแข็ง ประกอบกับมีทุ่นระเบิดวางไว้โดยรอบอย่างหนาแน่น

“เราปฏิบัติการ 4 วัน ใน 11 ที่หมาย ตอนนี้เราอยู่ห่างจากปราสาทตาควาย 30 เมตร ฐานเขาอยู่ติดกับปราสาท ซึ่งได้เปรียบ แต่ยืนยันว่าปราสาทของเรา เราต้องเอากลับมาให้ได้

ถ้าระเบิดปราสาททิ้งเป็นทางเลือกที่ดีก็น่าทำนี้ละ เข้าพื้นที่ไปก็ยาก มีทุ่นระเบิดบาน ยังไงเดี่ยว กรมศิลป์ไทยก็สร้างใหม่ขึ้นมาได้ แม้จะต่างสภาพเดิมก็ตาม แต่คาดว่าปราสาทตาควายจากนี้ อีกนานที่เราจะเอาคืนมาได้นี้ละ ในเมื่อเจรจาสงบศึกแล้ว

เอาไปทำไม? กองหินเก่าๆ พื้นที่ก็ไม่ใช่ภูมิศาสตร์ตั้งรับ

หยุดยิงแล้วไม่ใช่เหรอ หรือ อยากยิงก็ยิงเอาสะใจ?
แล้วจะส่งคนเข้าไปบาดเจ็บทำไม?

ตาควายนี่หนัก ถ้าเราจะเอาคืนคือต้องปั่นให้เขายิงก่อนเหมือนเดิมที่ทำนั่นละจะได้ยิงกัน มีเวลามั่นใจว่าน่าจะยึดได้แน่ๆ แต่ปัญหาคือไอ้เนิน350มันแทบจะเป็นเส้นเขตแดนอยู่ตรงกลางเนินเลย ใช้เวลาในการกินพื้นที่และควบคุมพื้นที่หนักมาก อาจสูญเสียอีกเยอะ แต่เราน่าจะไม่ประมาทเหมือนตอนแรกและมีแผนแล้ว

ส่วนจำนวนศพฝั่งนู้น เกือบๆ3000 ก็น่าจะเป็นไปได้แหละ

เตรียมของบสร้างศูนย์บัญชาการใต้ดินได้เลย 555 พูดมาขนาดนี้ อนุมัติแน่ๆ

เอาไปทำไม? กองหินเก่าๆ พื้นที่ก็ไม่ใช่ภูมิศาสตร์ตั้งรับ

หยุดยิงแล้วไม่ใช่เหรอ หรือ อยากยิงก็ยิงเอาสะใจ?
แล้วจะส่งคนเข้าไปบาดเจ็บทำไม?

ตาควายยึดไปก็เท่านั้น ถ้าเอาเนิน 350 ไม่ได้ ยังไงต้องถอย ทหารก็รู้ดี ตัวปราสาทเองก็เล็กถ้าเทียบกับตาเมือนธม จุดนี้อย่าเอากำลังไปเสี่ยงเลย

เดือนหน้าเกษียณแล้ว

ต่อไปต้องไปถามแม่ทัพคนใหม่

งงว่าทดลองเข้ายึด 4 รอบยังไงในเมื่อหยุดยิงแล้ว

เขมรวางทุ่นระเบิดไว้เต็มละ จุดนี้ทำได้อย่างมากคือ เก็บกวาดระเบิด แล้วยึดครองถาวร แต่เนินนั้นเป็นเขตแบ่งพรมแดนระหว่างไทยกับเขมร โดยไทยจะไม่พยายามล้ำเข้าไป ก็ยากที่จะเอาปราสาทตาควายได้

การรบครั้งนี้ยังมองต่างหลายมุม อันนี้หน้าที่ทหารโดยตรงแล้ว เรื่องหยุดยิงก็คือหยุดยิง ไม่มีประเทศไหนยอมเสียพื้นที่สัก 1 ตร.กม. แน่ๆ แม้จะไม่ใช่ภูมิศาสตร์ตั้งรับ ถ้าไม่จวนตัวจริงๆ รอบนี้ทหารก็ต้องยิงแล้ว หลายๆฝ่ายก็กดดันละ ตอนทหารเหยียบกับระเบิดไป 2 ครั้ง บุญสินตอนนั้นโดนด่าอย่างกับอะไรครับ เรื่องการส่งคนไปบาดเจ็บนั้น มันเป็นเรื่องธรรมดาของการรบอยู่ละ ไม่รบก็ถูกตำหนิว่ากลัว แบบคราวพม่าใช้เครื่องบินรบตีวงเลี้ยว อเมริกาเอาทหารชาติตัวเองไปตายไม่เข้าเรื่องกว่าอีก ตายนอกทวีปตัวเองเยอะกว่าทวีปตัวเองอีก

เรื่องหยุดยิงในเมื่อเจรจาพูดคุยกันแล้วก็ต้องปล่อย ถ้ามียิงกันอีกก็ว่ากันอีกที

ต้องขยายความ ที่ผ่านมาเราทดลองปฏิบัติไป 4 ครั้ง
4 วัน 11 เป้าหมาย คืออะไร

ถ้าให้ผมเดาก็คือแบบที่ทำๆ พยายามดันๆลักไก่กัน เข้าไป ล้อมรั้วตัดรั้วอะไรกัน แต่ไม่มียังการใช้อาวุธ แต่ไม่ได้มีการออกข่าว
เหมือนกับที่เราเห็นข่าวว่าเขมรก็ทำในหลายๆที่

เพราะฉะนั้นในมุมนี้คือไม่มีการยิงกัน มันก็พอจะนึกภาพออกว่ามีความพยายามเข้าไปยึดตัวปราสาท
แต่ในบริบทที่มีการยิงกัน ก็อย่างที่ทหารบอก ชัยภูมิไม่ดี เข้าไปก็โดนเขายิง ต้องยึดเนิน 350 ก่อน ซึ่งเราก็ยังยึดไม่ได้ แบบนี้ไม่มีเหตุผลที่ต้องพยายามยึดปราสาท

แต่ผมก็งงว่าทำไมการจะยึดปราสาทมันเป็นไฮไลท์จัง หรือใช้เป็นจุดสร้างความชาตินิยม เหมือนกับตัวปราสาทพระวิหาร
คือในแง่ของพื้นที่ทับซ้อน มันคือเรื่องของดินแดน ตัวปราสาทไม่ได้มีอะไรสำคัญเลย

ส่วนเรื่องระเบิดประสาทของจขกท. ระเบิดไปทำไม เพื่อไล่เขมรออกมาหรอครับ แล้วก็จะได้เอาที่มาสร้างปราสาทใหม่ เพื่อ?
ถ้างั้นเราสร้างเสร็จ เขมรมันก็มีอาวุธยิงถึงปราสาทเหมือนกัน มันยิงถล่มมาทำไง บุกกลับไปถึงพนมเปญ?

ตกลงเป้าหมายหลักภาพใหญ่คืออะไร?

4 ครั้ง นี่หมายถึงตอนก่อนหยุดยิงครับ

เอาคืนยังไงอ่ะ หยุดยิงแล้วไม่ใช่หรอ

กองหินในหุบ คุมก็ยาก อ้อมไปยืดเนิน 500 ได้ ก็น่าจะจบ คุมพื้นที่ต่ำกว่าได้

จะให้ไปถล่มพนมเปญ คือมาได้ไงเนี่ย คิดแทนผมไหมเนี่ย

ในเมื่อมันปัญหาเยอะก็ระเบิดทิ้ง ไม่ได้ให้เขมรหนี แต่ให้เขมรตายเลยด้วย จะสร้างใหม่ก็สร้างไป ในเมื่อในอดีต ปราสาทตาควาย ก็อาจจะเคยเป็นกองหินมาแล้วก็ได้ แต่มีการบูรณะขึ้นมา ส่วนเขมรจะทำลายไปนั้นในวันข้างหน้ามันก็เรื่องอนาคตอีกละ ถ้าเป็นพื้นที่ไทย ก็ต้องเอามาสิ

ที่ผมบอกให้ระเบิดปราสาทนี้ ท่านคิดว่าผมมองพื้นที่หรือตัวปราสาท ตัวไหนสำคัญกว่ากันละ ถ้ามองปราสาทสำคัญกว่า ผมจะให้ระเบิดทิ้งไปทำไม แล้วค่อยสร้างใหม่

พูดแบบนี้คือ ไม่ยอมรับว่าเป็นของเขมรละครับ วันข้างหน้าจะเอาคืน แต่หยุดยิงอะหยุดแน่ แต่จะเอาคืนเมื่อไหร่นั้นตอบไม่ได้ ในเมื่อหยุดยิงแล้ว ไม่มีเหตุปะทะกัน ก็ต้องปล่อย อาจจะเป็น สิบปี ยี่สิบปีก็ได้ ที่อาจจะปะทะกันอีก

ในแง่ยุทธศาสตร์มันคุ้มขนาดนั้้นหรอ จริง ๆ ยอมให้มันไปแล้วบอกว่าแค่นี้จบ ถ้ามีที่อื่นอีกเสียมราฐก็อาจได้มี สส เขตของไทยเพิ่ม แล้วก็บังคับให้เซ็นยอมรับ 1:50000 ทั้งหมด ที่ไม่ได้ตกลง ส่วนทางทะเลเขียนไปเลยว่าไม่เกี่ยว