การเมืองอียิปต์ตั้งแต่เปลี่ยนจาก ราชอาณาจักรอียิปต์ สู่ สาธารณรัฐอียิปต์ มีแค่ มูฮัมหมัด มุรซี คนเดียวเท่านั้นเป็นพลเรือน แต่ที่เหลือเป็นทหาร


ในปี 2011 ประเทศอียิปต์เป็นหนึ่งในประเทศที่ได้รับอิทธิพลจากการลุกฮือของประชาชนในโลกอาหรับ หรือที่รู้จักกันดีเรียกว่า “อาหรับสปริง” ขบวนการประชาชนของอียิปต์นำไปสู่การขับไล่ฮอสนีย์ มูบารัค ประธานาธิบดีเผด็จการที่ครองอำนาจมาอย่างยาวนานเป็นเวลากว่า 30 ปี อย่างไรก็ตาม ความเปลี่ยนแปลงในอียิปต์เรียกได้ยากว่าเป็นการปฏิวัติที่สำเร็จหรือไม่ การประท้วงใหญ่ในปี 2011 นำไปสู่การยึดอำนาจของกองทัพเพื่อจัดตั้งรัฐบาลชั่วคราว และถึงแม้จะมีการจัดเลือกตั้งในปีต่อมา รัฐบาลจากการเลือกตั้งของ มูฮัมหมัด มุรซี แห่งกลุ่มภราดรภาพมุสลิมก็ถูกกองทัพรัฐประหารหลังอยู่ในอำนาจได้เพียง 1 ปี รัฐใช้ความรุนแรงในการจับกุม ทารุณ และปราบปรามผู้ที่เห็นต่างทางการเมืองหลายหมื่นคน สร้างความหวาดกลัวเพื่อปกครองประชาชนอย่างมาก

สาเหตุที่การปฏิวัติอียิปต์ไม่ประสบความสำเร็จในการเปลี่ยนผ่านจากเผด็จการไปสู่ประชาธิปไตย เป็นเพราะปัจจัยอย่างน้อย 2 ประการ ปัจจัยประการแรกคือขบวนการภาคประชาชนที่ประกาศชัยชนะเร็วเกินไป ในปี 2011 มีการประท้วงใหญ่และมีผู้เข้าร่วมหลายล้านคน กองทัพอียิปต์ในขณะนั้นรู้ดีว่าไม่สามารถต้านทานพลังของประชาชนได้ กองทัพอียิปต์พยายามรักษาอำนาจของตัวเองไว้ด้วยการยึดอำนาจจากประธานาธิบดีฮอสนีย์ มูบารัค และจัดตั้งรัฐบาลชั่วคราวพร้อมสัญญาว่าจะจัดเลือกตั้งภายใน 1 ปี เนื่องจากไว้ใจกองทัพมากเกินไป ประชาชนจึงเฉลิมฉลองชัยชนะอย่างเกรียวกราวท่ามกลางรถถังที่ออกมาวิ่งตามท้องถนน โดยไม่รู้เลยว่ารถถังเหล่านี้จะถูกนำใช้ยึดอำนาจจากรัฐบาลพลเรือนในภายหลังเช่นกัน











ประชาชนอียิปต์เรียกร้องให้กองทัพอียิปต์ยึดอำนาจอีกครั้ง เนื่องจาก มูฮัมหมัด มุรซี ที่ปกครองได้ 1 ปี พยายามเปลี่ยนแปลงให้อียิปต์ เป็นรัฐศาสนา สุดท้ายเรียกร้องให้กองทัพอียิปต์ออกมารัฐประหารสำเร็จ จึงจุดพลุฉลอง

ปัจจัยต่อมาคือเอกภาพในขบวนการเคลื่อนไหวของประชาชน หลังโค่นล้มฮอสนีย์ มูบารัค ได้สำเร็จ ขบวนการเคลื่อนไหวของประชาชนแบ่งออกเป็น 2 ฝ่าย ฝ่ายแรกคือกลุ่มขบวนการนักศึกษา และพลเรือนที่ต้องการแยกรัฐออกจากศาสนา หรือเรียกอีกอย่างว่าฆราวาสนิยม (secularism) อีกฝ่ายคือกลุ่มภราดรภาพมุสลิมนำโดยประธานาธิบดีมูฮัมหมัด มุรซี ที่ด้านหนึ่งพยายามรวมศูนย์อำนาจไว้ที่ประธานาธิบดีเพื่อคานอำนาจกับกองทัพ อีกทั้งสองด้านของกลุ่มภราดรภาพมุสลิมสร้างความหวาดระแวงให้แก่กลุ่มนักศึกษาและพลเรือนที่ต้องการแยกรัฐออกจากศาสนา ด้วยการกล่าวหาว่ารัฐบาลของมุรซีโกงเลือกตั้ง จับมือกับขบวนการนักศึกษาและพลเรือนที่ไม่พอใจรัฐบาลของกลุ่มภราดรภาพมุสลิม สุดท้ายแล้วกองทัพใช้ประโยชน์จากความแตกแยกในขบวนการเคลื่อนไหวของประชาชนได้สำเร็จ และนำไปสู่การรัฐประหารอีกครั้งในปี 2013 โดยผู้นำรัฐประหารคือ จอมพลอับเดล ฟัตตาห์ อัลซิซี ซึ่งปัจจุบันดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี ในขณะนั้นดำรงตำแหน่ง ผบ.ทบ.



อันนี้บทความของส้ม ซึ่งผมก็พึ่งทราบว่า ที่ให้ มอร์ซี่ พลเรือนเข้ามาบริหารการเมืองแทนกองทัพนั้น เป็นการจัดฉากของกองทัพ ผมนึกว่ากองทัพอียิปต์ปล่อยไปแล้วนะ แล้วรอจังหวะ

มันฮาตรง ปี 2012 ได้พลเรือนมาปกครองประเทศครั้งแรก ตั้งแต่อียิปต์เปลี่ยนจาก อาณาจักรอียิปต์สู่สาธารณรัฐอียิปต์ เป็นเวลา 59 ปี อยู่ในระบอบทหาร

แต่ปี 2013 ชาวอียิปต์เรียกให้ทหารออกมารัฐประหาร เพราะทนไม่ไหวกับที่จะแปลงรูปแบบรัฐศาสนาที่คล้ายอิหร่าน ที่คลั่งสุดโต่ง ช่วงนั้นกลุ่ม ISIS กำลังมาแรง ไม่รู้วันไหนจะถูกฆ่า คนอียิปต์บางส่วนก็กลัวจัด หลายคนไม่ไหวแล้วเปลี่ยนข้างไปเรียกกองทัพให้มารัฐประหาร กองทัพก็รับลูก เพราะได้ใบสั่งจากอเมริกาให้รัฐประหาร

ผมไม่แน่ใจว่าฝ่ายตรงข้ามกองทัพอียิปต์ชนะเร็วเกินไปหรือแม่งระยำเกินไป

เผด็จการอียิปต์ล้มเมื่อไหร่ ประเทศแรกที่จะซวยคืออิสราเอล เมกาเลยให้ล้มไม่ได้

เข้าใจว่าเป้าหมายของบทความคือให้คนอ่านตระหนักและฉุกคิดว่าไม่ควรประมาททหาร บวกกับไม่อยากให้บทความซับซ้อน เลยเลือกนำเสนอมุมมองปัจจัยภายในเพียงอย่างเดียว แต่จริงๆแล้วปัจจัยภายนอกก็มีบทบาทเยอะมากๆ

การที่ทหารอียิปต์สามารถรวบอำนาจและอยู่อย่างมั่นคงได้หลักๆ ก็เพราะได้เมกาหนุนมาตลอดตั้งแต่ 1979

เพราะตอนที่เกิดอาหรับสปริงมันหมายถึงความไม่แน่นอน เป็นสูญญากาศทางการเมือง โดยเฉพาะถ้าเกิดกลุ่มการเมืองสาย Islamism เถลิงอำนาจเต็มตัวแล้วไปยกเลิกข้อตก Camp David 1979 มันจะหมายถึงความบรรลัยในภูมิภาคทันที ไหนจะคลอง Suez ที่เป็นจุดยุทธศาสตร์ที่สำคัญที่สุดในโลกที่นึง

ส่วนกลุ่มประเทศอ่าว+ซาอุ เองก็กลัวปฏิกิริยาลูกโซ่ เพราะไม่ว่าจะกลุ่ม Secularist หรือ Islamist ก็ฉิบหายต่อระบอบกษัตริย์ของตนเองไม่ต่างกัน การช่วยหนุนให้ทหารอียิปต์กลับมาอีกรอบก็เป็นตัวเลือกที่ปลอดภัยมากกว่าเยอะ