ซุนฮก - ที่ปรึกษาคนสำคัญที่สุดของฝ่ายวุยก๊ก ที่ตีตนย้ายจากอ้วนเสี้ยวมาอยู่กับโจโฉตั้งแต่เริ่มก่อร่างสร้างตัว เป็นกุนซือคนสำคัญที่ช่วยให้โจโฉตั้งตัวได้อย่างรวดเร็วในช่วงต้นของสามก๊ก เป็นคนที่โจโฉไว้ใจให้อยู่รักษาพระนครฮูโต๋และคอยจัดหารเสบียงตลอดเวลาที่ไปออกศึก เป็นคนที่เป็นต้นแบบขุนนางตงฉิน กล้าทัดทานโจโฉในหลายๆ เรื่อง
.
ซุนฮิว - หลานของซุนฮก มาร่วมกับโจโฉพร้อมๆ กับอา
.
เทียหยก - ที่ปรึกษาที่คอยแก้เกมให้โจโฉบ่อยครั้ง ทั้งเรื่องอุบายดึงตัวชีซีจากเล่าปี่ รวมไปถึงเตือนโจโฉเรื่องแผนการเผากองเรือ แต่โจโฉไม่ฟังจนเกิดเหตุการณ์โดนเผากองเรือที่เซ็กเพ็ก
.
กุยแก - ที่ปรึกษาเรื่องการศึกที่เก่งที่สุดของฝ่ายโจโฉ ในเรื่องการศึกโจโฉน่าจะรักและเชื่อถือคนนี้ที่สุด จากความสามารถที่อ่านจากนิยายเชื่อว่าฝีมือไม่เป็นรองขงเบ้งหรือสุมาอี้แน่นอน อายุสั้น เสียชีวิตตั้งแต่ยังหนุ่ม หลังจากวางแผนให้โจโฉบุกขึ้นเหนือปิดฉากตระกูลอ้วนและรวมดินแดนฝั่งเหนือกลายเป็นวุยก๊กที่ยิ่งใหญ่ ในตอนพ่ายศึกเซ็กเพ็กโจโฉยังอาลัยอาวรณ์ว่าถ้ากุยแกยังอยู่ กองทัพของเขาจะไม่มีทางแพ้ขงเบ้งกับจิวยี่
.
กาเซี่ยง - อดีตที่ปรึกษาของลิฉุยและกุยกี สองแม่ทัพของตั๋งโต๊ะในสมัยที่ตั๋งโต๊ะยึดอำนาจ หลังจากที่กลุ่มของตั๋งโต๊ะโดนกำจัด ก็มาอยู่กับเตียวสิ้ว(หลานของเตียวเจ 1 ใน 4 แม่ทัพใหญ่ของตั๋งโต๊ะ)ที่หนีมาสวามิภักดิ์กับเล่าเปียวที่มณฑลเกงจิ๋ว ก่อนจะกล่อมให้เตียวสิ้วยอมเข้ากับโจโฉ แล้วก็ได้มาอยู่รับใช้โจโฉหลังจากนั้น เป็นกุนซือคนเดียวของนิยายสามก๊กที่วางแผนอะไรให้เจ้านายคนไหนแล้วไม่เคยพลาด สำเร็จทุกครั้ง
.
สุมาอี้ - ไม่แน่ใจว่าจะเรียกกุนซือของโจโฉได้หรือไม่ เพราะมีบทบาทแบบจริงๆ จังๆ ในยุคหลังจากที่โจโฉตายไปแล้ว เป็นยุครุ่นลูกของโจโฉมากกว่า ลึกๆ เชื่อว่าโจโฉไม่ไว้ใจสุมาอี้อยู่แล้ว เพราะในนิยายได้เตือนให้บรรดาลูกๆ ของตนเองให้ระวังสุมาอี้ เป็นคู่ปรับของขงเบ้งในยุคหลัง
.
เล่าหัว - กุยแกแนะนำให้โจโฉ

เอียวสิ้ว - ที่ปรึกษาของโจสิดบุตรของโจโฉ รู้ทันความคิดโจโฉในทุกๆ เรื่อง ทำให้โจโฉไม่ค่อยพอใจ จนสุดท้ายถูกโจโฉสั่งประหารเพราะคิดว่าทำการสั่งถอนทัพโดยไม่แจ้งก่อน สุดท้ายโจโฉก็พ่ายในศึกที่ปะทะกับทัพของฮองตง หลังจากนั้นจึงได้รู้ว่าเอียวสิ้วคาดการณ์ถูกที่ต้องถอยทัพ จึงจัดงานฝังศพให้อย่างสมเกียรติ
.
ตันกุ๋น - อดีตที่ปรึกษาของลิโป้และเล่าปี่ ก่อนจะย้ายมาเข้ากับโจโฉ เป็นคนวางแผนให้ลิโป้กับเล่าปี่แตกคอกันจนทำให้โจโฉสามารถจับตัวลิโป้ได้สำเร็จ
.
ตังเจี๋ยว - อดีตที่ปรึกษาของอ้วนเสี้ยวที่ย้ายมาอยู่กับโจโฉ

คนอื่นๆ ที่ไม่ค่อยโดดเด่นก็มี จงฮิว มอกาย ฮันเฮ่า หมันทอง เล่าฮก เยอะจำไม่ได้หมด

สะเทีอนใจตรง ขงเบ้งเผาตอนหนีทัพแล้วแต่ไม่ตาย

สุมาอี้นี่แหละสุดทุกด้านจริงๆ ที่สำคัญคือมองการไกลมาก อดทนแบบสุดๆ ใจเย็นนอจังหวะที่เหมาะสม

ถ้าชอบสุด ผมชอบโลซก ผมว่าคนนี้ น่าคบ มองการไกลด้วย

เป็นตัวละครที่ผมชอบที่สุดในสามก๊กแล้ว สุมาอี้(ซือหม่ายี่)

"ชนะใจฮ่องเต้ ได้เป็นแค่ขุนนาง
ชนะใจขุนนาง ได้เป็นเจ้าแคว้น
ชนะใจเจ้าแคว้น ได้เป็นอำมาตย์
แต่ชนะใจปวงประชา ได้เป็นฮ่องเต้"

เป็นหนึ่งในไม่กี่คนที่ทั้งในนิยายและประวัติศาสตร์จริงเล่าออกมาไม่ต่างกันเท่าไร



ทั้งในนิยายและปวศ. สุมาอี้ ไม่อยากรับใช้โจโฉเท่าไรนัก เลี่ยงแล้วหลายครั้ง จนต้องแกล้งป่วย

โจโฉก็ส่งคนมาทดสอบก็จับผิดไม่ได้ แต่โจโฉก็เอาสุมาอี้มารับใช้จนได้

ถึงโจโฉจะได้สุมาอี้มา แต่ก็ไม่ได้วางใจนัก(โจโฉมองคนเก่ง) โจโฉไม่ค่อยชอบบุคลิกสุมาอี้ที่ดูเจ้าเล่ห์คล้ายหมาจิ้กจอก

แต่คนชอบสุมาอี้ดันเป็นโจผีผู้ที่จะขึ้นมาเป็นฮ่องเต้แห่งเว่ย ทั้งๆที่โจโฉกำชับลูกแล้วว่าอย่าวางใจคนนี้นัก


สุมาอี้เป็นคนเก่งฉลาดพอๆกับขงเบ้ง แต่ที่เหนือกว่าขงเบ้งคือการนอบน้อมไม่อวดฉลาดแบบขงเบ้ง

5 หลักในการต่อสู้ของสุมาอี้มีดังนี้


โจผีและโจยอยป่วยตาย ชีวิตราชการของสุมาอี้ก็ลุ่มๆดอนๆ ขึ้นๆลงๆ

เพราะโจชองญาติฮ่องเต้มีอำนาจและพยายามกำจัดสุมาอี้จนต้องลาออกและแกล้งบ้า

สุดท้ายด้วยความอดทนก็ยึดอำนาจจากโจชองสำเร็จ วางรางฐานจนสุมาเอี๋ยนหลานปู่สุมาอี้ได้เป็นฮ่องเต้

สามก๊กจบได้เพราะตระกูลสุมานี่ล่ะ สุมาเจียว(ลูกสุมาอี้) ปราบเกียงอุยยึดจ๊กก๊กได้ ทำให้เหลือสองก๊ก

แล้วพอสุมาเอี๋ยน(ลูกสุมาเจียว)ขึ้นเป็นฮ่องเต้ก็สั่งยกทัพไปปราบง่อก๊กแล้วชนะ รวมแผ่นดินได้จบสามก๊กในยุคนี้