# อุเอสึงิ เคนชิน เทพนักรบผู้สยบพลปืนของโนบุนางะ #
เชื่อว่าผู้ที่ชื่นชอบเรื่องราวในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นโดยเฉพาะยุคเซ็นโกคุ น่าจะได้ยินชื่อของ อุเอสึงิ เคนชิน (Uetsugi Kenshin) กันมาไม่มากก็น้อย เป็นเจ้าของฉายา “มังกรแห่งเอจิโกะ” และได้รับการยกย่องจากคนญี่ปุ่นสมัยนั้นว่า เป็นดั่งร่างอวตารของเทพสงคราม “บิชามอนเท็น” ทั้งเป็นขุนศึกไดเมียวที่รบเก่งที่สุดอันดับต้นๆ ในยุคเซ็นโกคุ แม้แต่โอดะ โนบุนางะ ยังหวาดเกรงในความเก่งกล้าของเคนชินมาก
เดิมเคนชินมีชื่อว่า นางาโอะ คาเงโทระ ในสมัยเด็กเนื่องจากเพื่อปกป้องชีวิตตนเองจากปัญหาการชิงอำนาจ จึงได้ออกบวชเป็นเณร และเกือบจะไม่ได้ออกมายุ่งเกี่ยวกับเรื่องราวทางโลกอีกแล้ว ซึ่งเคนชินวัยเด็กมีความสุขกับชีวิตในวัดมากกว่า แต่เนื่องจากตระกูลนางาโอะกำลังเจอปัญหาเรื่องผู้สืบตระกูล เพราะพี่ชายของเขาคือ ฮารุคาเงะ ซึ่งเป็นผู้นำในเวลานั้นมีร่างกายอ่อนแอจากโรคสุราเรื้อรัง ขุนนางหลายคนไม่พอใจนัก จึงได้มาเชิญให้เขากลับไปช่วยกอบกู้ชื่อเสียงของตระกูลด้วยวัยเพียง 14 ปี
ตระกูลนางาโอะเป็นบริวารที่สำคัญของตระกูลอุเอสึงิ ผู้ครองแคว้นเอจิโกะ ต้องทำศึกเพื่อรวบรวมดินแดนและป้องกันข้าศึกจากภายนอก เคนชินในวัยหนุ่มต้องออกศึกตั้งแต่อายุน้อย แม้ว่าจะเก็บตัวอยู่ในวัดมาตลอด แต่เขากลับมีสติปัญญาและเชี่ยวชาญกลยุทธ์การศึกมาก ชอบศึกษาตำราพิชัยสงคราม แล้วยังมีบุคลิกเข้มแข็ง จึงทำให้ข้ารับใช้ในตระกูลต่างยอมทำงานรับใช้อย่างถวายชีวิต เคนชินยังมีฝีมือยุทธ์ชั้นเยี่ยมที่ได้ร่ำเรียนจากในวัดด้วย
.jpg)
กระทั่งเคนชินอายุได้ 17 ปี จึงได้รับการผลักดันให้ขึ้นเป็นผู้นำแทนพี่ชายที่ถูกเหล่าขุนนางบีบให้สละตำแหน่ง ต่อมาอุเอสึงิ โนริมาสะ ผู้ครองแคว้นยังได้รับเขาเป็นบุตรบุญธรรม ต่อมาทำให้เคนชินได้ขึ้นเป็นผู้สืบทอดตระกูลหลักของอุเอสึงิ ใน ค.ศ. 1561 ราชสำนักได้ประทานตำแหน่งคันโต คันเรย์ ทำให้เขามีสิทธิชอบธรรมในการปกครองเขตคันโตทั้งหมดด้วย
ในช่วงชีวิตของเคนชิน เขาต้องออกศึกแทบไม่เว้นวัน โดยมีคู่ต่อสู้สำคัญที่สุดคือ ทาเคดะ ชินเง็น ผู้ครองคาอิ คือคู่ปรับที่ร้ายกาจที่สุด กระทั่งชินเง็นล้มป่วยกะทันหันแล้วสิ้นชีพไป ทำให้ศัตรูอันดับหนึ่งกลายเป็นโอดะ โนบุนางะ ที่กำลังครองอำนาจในเมืองหลวงและภาคกลาง ขณะที่เอจิโกะเป็นดินแดนทางตะวันออกเฉียงเหนือของญี่ปุ่น ทำให้เคนชินยากที่จะเข้ามาชิงอำนาจในภาคกลางได้ อีกทั้งกองทัพของเขายังมีความเป็นอนุรักษ์นิยมสูง เวลานั้นแคว้นต่างๆ เริ่มให้ความสำคัญกับการหาซื้อปืนไฟมาใช้งาน โดยเฉพาะ
โนบุนางะเป็นกองทัพที่มีพลปืนมากที่สุด ซึ่งใน ค.ศ.1575 กองพลปืนไฟของโนบุนางะก็ได้พิชิตกองทัพม้าที่เข้มแข็งที่สุดของพวกทาเคดะได้ในศึกที่นากาชิโนะด้วย ยิ่งแสดงให้เห็นถึงยุคสมัยของการทำสงครามที่เปลี่ยนแปลงไป
แต่แคว้นของเคนชินไม่ได้มีกำลังเงินกำลังทรัพย์มากขนาดจะซื้อปืนไฟจำนวนมาก เพื่อมาใช้ต่อกรกับ
โนบุนางะเท่าไรนัก กล่าวกันว่า ช่วงที่เรืองอำนาจที่สุด โนบุนางะมีปืนไฟใช้งานมากกว่า 5,000 กระบอก ทั้งส่วนใหญ่เป็นปืนที่ผลิตและปรับปรุงในประเทศ ซึ่งเพิ่มระยะยิงให้ไกลขึ้นและมีพลังทำลายรุนแรงกว่าปืนที่ซื้อจากชาวตะวันตกเสียอีก ทัพของเคนชินแม้จะมีปืนไฟใช้งานอยู่ แต่เป็นเพียงการแจกจ่ายให้ทหาร ไม่ได้มีการจัดตั้งหน่วยพลปืนอย่างเป็นเอกเทศ ดังนั้น ถ้าเทียบเรื่องศักยภาพพลปืนแล้ว ทัพเคนชินเทียบโนบุนางะไม่ได้เลย
.jpg)
ดังนั้น เคนชินจึงไม่คิดสู้กับทัพปืนของโนบุนางะด้วยการใช้ปืนสู้โดยตรง อีกทางเลือกหนึ่งที่ขุนศึกยุคนั้นหลายกลุ่มลองใช้คือ การใช้ทหารม้าเข้าชาร์จ แต่วิธีนี้พวกทาเคดะได้ลองทำมาแล้ว ผลคือพบความพินาศย่อยยับในศึกใหญ่ที่นากาชิโนะ เพราะโนบุนางะแก้ทางทัพม้าโดยการตั้งรั้วแหลมกั้นม้า แล้วให้ทหารปืนตั้งแถวเป็นสามชั้นรอยิงจากหลังรั้ว เมื่อกระสุนแนวแรกหมด แนวที่สองและแนวที่สามจะเข้ามายิงต่อเนื่องแทนทันที จากนั้นจึงวนกลับมาแนวที่หนึ่งใหม่ ทำให้สามารถยิงปืนต่อเนื่องได้ เป็นการแก้ปัญหาที่ปืนยุคนั้นยิงได้ทีละนัดแล้วต้องบรรจุกระสุนใหม่ กลยุทธ์นี้ทำให้ทัพม้าของทาเคดะสิ้นชื่อภายในหนึ่งวัน ขุนศึกแคว้นอื่นๆ ต่างก็หวาดเกรงมาก
แต่ปรากฏว่าเคนชินได้คิดแนวทางสยบพลปืนของโนบุนางะโดยใช้กลยุทธ์แบบโบราณ นั่นคือการจัดกระบวนทัพม้าเป็นค่ายกลและใช้ภูมิประเทศเข้าช่วย
ยุทธวิธีนี้ เคนชินได้นำมาใช้ในการศึกที่แม่น้ำเทโดริกาวะ ในค.ศ. 1577 ซึ่งเขาเป็นจอมทัพด้วยตนเองแล้วเปิดศึกกับทัพหน้าของโนบุนางะ ที่นำมาโดยสามขุนพลใหญ่คือ ชิบาตะ คัตสึอิเอะ โทโยโทมิ ฮิเดโยชิ และ มาเอดะ โทชิอิเอะ ส่วนโนบุนางะได้คุมทัพหลักมาดูสถานการณ์อยู่ที่โอมิ
.jpg)
ศึกนี้เคนชินมีกำลังทหารรวม 30,000 คน ฝ่ายโนบุนางะระดมทหารได้ถึง 48,000 คน คัตสึอิเอะ
เป็นผู้นำทัพ
นักประวัติศาสตร์ของตะวันตกได้วิเคราะห์รายละเอียดศึกนี้จากบันทึกเอกสารหลายฉบับ ซึ่งแสดงให้เห็นว่า เคนชินวางแผนใช้ชัยภูมิแถบนั้นให้เป็นประโยชน์ เขาได้บุกยึดปราสาทอานามิซุซึ่งเป็นชัยภูมิสำคัญแถบแม่น้ำเทโดริกาวะไว้ แล้วสร้างเขื่อนกักเก็บน้ำเพื่อเปิดทางบุกให้คัตสึอิเอะเกิดความชะล่าใจ เคนชินได้จัดทัพม้าเป็นกระบวนรูปเกล็ดปลา รูปแบบนี้เน้นที่การตั้งรับ ไม่เน้นการบุกเข้าชาร์จ แตกต่างไปจากการใช้ทัพม้าของขุนศึกโดยทั่วไปที่มักใช้ทหารม้าเป็นตัวบุกเข้าซ้ำหลังจากพลปืนและพลธนูเปิดฉากยิงแล้ว แต่ด้วยรูปแบบนี้ทำให้ทัพม้าเคนชินไม่เน้นการบุก แต่กระจายกำลังเป็นแถวต่างๆ อย่างเป็นระเบียบ แล้วจะไม่เคลื่อนพลบุกเข้าทันที วิธีนี้ทำให้การตั้งพลปืนไฟของโนบุนางะใช้การไม่ได้ไปเลย เพราะต้องรอให้อีกฝ่ายเข้าชาร์จมาก่อน
คัตสึอิเอะต้องแก้ปัญหาโดยการให้พลปืนเคลื่อนที่เพื่อขยายแนวการยิง แต่นั่นก็เข้าทางกับดักที่เคนชินวางไว้อีก เพราะเมื่อทัพใหญ่ของคัตสึอิเอะบุกเข้ามาในพื้นที่ราบ แต่แท้จริงเกิดขึ้นเพราะเคนชินทำเขื่อนกักน้ำไว้ เมื่อทัพคัตสึอิเอะเข้าสู่พื้นที่ เคนชินก็ให้ทหารเปิดเขื่อนกั้นน้ำออก กระแสน้ำจึงไหลท่วมขึ้นแล้วสกัดกั้นทัพของคัตสึอิเอะไว้ จากนั้นเคนชินก็นำทหารม้าด้วยตนเองบุกเข้าตีจากที่สูง เมื่อคัตสึอิเอะจะให้พลปืนยิงโต้ตอบกลับ ปรากฏว่าน้ำท่วมที่เข้ามาในพื้นที่ส่งผลทำให้ปืนเสียหายจนใช้การไม่ได้ไปจำนวนมาก ส่วนทัพหน้าของคัตสึอิเอะที่เดินทัพข้ามฝั่งแม่น้ำมาแล้วก็ไม่อาจต้านทัพม้าของเคนชินได้ ทั้งหมดจึงต้องหนีตายข้ามแม่น้ำกลับไป ทัพโนบุนางะแตกพ่าย ปืนไฟนับพันกระบอกเสียหายจนหมด ตัวโนบุนางะก็ต้องถอยกลับไปตั้งหลักที่โอมิ ไม่สามารถเคลื่อนพลรุกไปได้มากกว่านั้น
ชัยชนะครั้งนี้ของเคนชิน ทำให้โนบุนางะต้องปรับเปลี่ยนยุทธศาสตร์ในการศึกกับเคนชินใหม่หมด เคนชินเป็นขุนศึกแทบจะเพียงคนเดียวในยุคนั้นที่โนบุนางะไม่อาจส่งทหารไปเปิดศึกได้โดยตรง แต่ใช้วิธีสร้างแนวตาข่ายเพื่อตรึงเคนชินไว้ให้อยู่ในแคว้นเอจิโกะทางตะวันออกเฉียงเหนือเท่านั้น เพื่อเป็นการสกัดไม่ให้เคนชินเข้ามายุ่งกับการชิงอำนาจในภาคกลาง
น่าเสียดายว่าในปีถัดมา เคนชินล้มป่วยอย่างกะทันหันแล้วสิ้นชีพลงด้วยอายุ 48 ปี หลังจากนั้นจึงไม่มีขุนศึกคนใดที่จะต้านทานโนบุนางะได้อีก ซึ่งน่าเสียดายว่า กระบวนทัพม้าที่เคนชินใช้ แทบจะไม่มีบันทึกเหลือไว้อย่างชัดเจนนัก แต่แนวทางของเขาก็พอจะได้แง่คิดถึงการใช้พลิกจุดเด่นที่ตนเองมีให้เกิดประโยชน์มากกว่าจะใช้กำลังเข้าหักตรงๆ โดยไม่ได้มีการศึกษาข้าศึกดีพอ
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
Book
Jansen, Marius B. (1995). Warrior rules in Japan. Cambridge: Cambridge University Press.
Okanoya, Shigezane. (2007). Shogun and Samurai - Tales of Nobunaga, Hideyoshi, and Ieyasu.
Turnbull, S. (1987). Battle of the Samurai. London: Arm and Armour. Turnbull, Stephen. (2008). The Samurai Swordman : Master of War. Oxford: Osprey.
เครดิต :
http://www.gypzyworld.com/
: 0 ใบ
: 0 ใบ
My Locker
