เวย์โปรตีนคือ โปรตีนที่สกัดได้มาจากนมวัวโดยนำน้ำนมวัวที่คัดแยกจากกระบวนการทำเนยแข็งมา
สกัดส่วนที่เป็น คาร์โบไฮเดรต ไขมัน ออกให้เหลือส่วนที่เป็นโปรตีนบริสุทธิ์ที่เข้มข้นจากนั้นนำมาผ่านกระบวนการทำให้แห้งเพื่อให้อยู่ในรูปผงพร้อมชงดื่ม
เวย์โปรตีน ทั่วไปแบ่งเป็น 3 ประเภท ได้แก่
1 เวย์โปรตีนคอนเซนเทรท ( Whey Protein Concentrate : WPC) ขบวนการผลิต WPC ได้จากการนำเวย์ที่ได้ในขบวนการผลิตขั้นต้นมาผ่านการกรอง Ultrafiltration
หรือกระบวนการอื่นๆเพื่อแยกแลกโตสและไขมันที่มีผสมอยู่มากออกไปแล้วทำให้แห้ง ผงเวย์โปรตีนที่ได้จะมีความเข้มข้นของเวย์โปรตีนประมาณมากกว่า 29-89%โดยน้ำหนัก
มีลักษณะเป็นผงสีครีมอ่อนและมีกลิ่นรสตามธรรมชาติแบบนมWPCที่สกัดได้จะอุดมไปด้วยกรดอะมิโนครบถ้วนทั้ง20ชนิดมีกรด อะมิโนจำเป็นครบถ้วนทั้ง 8 ชนิด
ที่ร่างกายสร้างเองไม่ได้และยังมี Branched-chain amino acid สูง ซึ่งจะช่วยเพิ่มระดับ Growth Hormone
ช่วยเพิ่มการสังเคราะห์โปรตีนและไกลโคเจนเพื่อช่วยเพิ่มขนาดของกล้ามเนื้อและ WPC ยังมี Bioactive compound สูงช่วยป้องกันการติดเชื้อและเพิ่มภูมิคุ้มกันได้อีกด้วย
2 เวย์โปรตีนไอโซเลต ( Whey Protein Isolate : WPI )ได้จากการนำWPCมาผ่านกระบวนการผลิตเพิ่มเติมคือ Ion-exchange(IE)
หรือ Cross-flow microfiltration (CFM) เพื่อแยกเอาแลกโตสและไขมันที่ ยังคงมีผสมอยู่บ้างออกไปอีก
ทำให้ความเข้มข้นของเวย์โปรตีนสูงขึ้นคือมากกว่า 90% กระบวนการ IE ใช้วิธีแยกโมเลกุลของสารต่างๆออกจากกันโดยอาศัยประจุไฟฟ้าบนโมเลกุลที่ต่างกัน
สามารถทำให้เวย์โปรตีนบริสุทธิ์ได้มากที่สุด โดยอาจทำให้มีความเข้มข้นของเวย์โปรตีนได้ถึง 97-98% โดยน้ำหนักแห้ง
แต่กระบวนการ CFM ซึ่งใช้ตัวกรองที่ทำจากเซรามิกสามารถรักษาโปรตีนชนิดย่อยๆ ที่มีคุณสมบัติพิเศษต่างๆไว้ได้ดีกว่า
มีปริมาณเกลือโซเดียมน้อยกว่าเวย์โปรตีนที่ผ่านกระบวนการ IE WPI มีลักษณะเป็นผงสีครีมอ่อนและมีกลิ่นรสธรรมชาติแบบนมเช่นกันราคาแพงกว่า WPC
3 เวย์โปรตีน ไฮโดรไลซ์ ( Hydrolysed Whey Protein : HWP) คือ WPCหรือ WPI ที่ถูกผ่านกระบวนการ hydrolyze
ทำให้โมเลกุลของเวย์โปรตีนที่มีขนาดใหญ่มากถูกย่อยจนอยู่ในรูปของโมเลกุลเล็กๆ ที่เรียกว่า peptides
และบางส่วนถูกย่อยลงไปจนถึงขั้นกรดอะมิโนเลยทีเดียว มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ชี้ว่าโปรตีนที่อยู่ในรูปของ peptides สั้นๆ
ถูกร่างกายดูดซึมไปใช้ได้ดีกว่าในรูปโมเลกุลใหญ่ๆและดีกว่ากรดอะมิโนอิสระจึงเชื่อกันว่า HWP เป็นเวย์โปรตีนที่ถูกย่อยและดูดซึมได้เร็วที่สุด
นอกจากนี้ HWP ยังมีโอกาสทำให้เกิดการแพ้โปรตีนน้อยลงกว่าเวย์โปรตีน ชนิดอื่นๆ ด้วย จึงมักใช้ในสูตรนมสำหรับทารกหรือในทางการแพทย์เพื่อจุดประสงค์พิเศษต่างๆ
ข้อเสียของ HWP คือมีรสชาติที่ขมมาก ในกระบวนการ hydrolyze อาจทำลายโปรตีนชนิดย่อยๆ ที่มีคุณสมบัติพิเศษต่างบางตัวไป และ มีราคาแพง
ดังนั้นเวย์โปรตีนชนิดที่เป็น HWP 100% จึงไม่มีวางขาย ตามท้องตลาด แต่เวย์บางยี่ห้อนำ HWP มาผสมกับเวย์โปรตีนชนิดอื่นมากบ้างน้อยบ้างแล้วแต่สูตรของผู้ผลิต
เพื่อเพิ่มข้อดีบางประการดังกล่าว แต่ราคาก็จะเพิ่มขึ้นด้วย โดยปกติเวย์โปรตีนที่วางขาย มักมี HWP ผสมอยู่ ไม่เกิน 20% เพราะรสชาติที่ขม
http://www.megasportnutrition.com/muscle-nutrient/muscle-nutrient-whey-protein.html