สังคมดีขึ้นได้โดยไม่ต้องมี จอมพลัง
สังคมดีขึ้นได้โดยไม่ต้องมี จอมพลัง
การเปิดรับบริจาคเป็นความล้มเหลวของความรับผิดชอบของรัฐบาล"
Henning Wehn นักแสดงตลกชาวเยอรมันเคยพูดไว้อย่างน่าคิดว่า "ที่เยอรมันเราไม่บริจาคกัน เราจ่ายภาษี การเปิดรับบริจาคเป็นความล้มเหลวของความรับผิดชอบของรัฐบาล"
ส่วนตัวแล้วผมคิดว่า การบริจาคเป็นน้ำใจที่เกิดขึ้นได้ในสังคม แต่สังคมไหนที่การบริจาคหรือผู้รับบริจาค "ทรงพลัง" อย่างเปรี้ยงปร้างก็เป็นเรื่องน่าตั้งคำถามเหมือนกันว่า หน่วยงานรัฐที่ต้องบำบัดทุกข์บำรุงสุขของประชาชนเขาทำอะไรกันอยู่ ในเมื่อเขาก็เก็บภาษีเราไปเพื่อใช้ในการทำสิ่งเหล่านี้มิใช่หรือ
เคยนั่งคุยกับพี่ๆ น้องๆ ที่ทำธุรกิจเพื่อสังคม (Social Enterprise) พวกเขาบอกว่า งานที่ทำอยู่นี่ที่จริงไม่ต้องทำเลย หากภาครัฐทำหน้าที่ของตัวเองได้ดีพร้อมสมบูรณ์ แต่มันไม่เป็นเช่นนั้น
ในสังคมที่มี "ทุกข์ชาวบ้าน" เยอะ ทำให้เกิดฮีโร่ขึ้นมาได้ ซึ่งเป็นไปได้ว่าเขาเริ่มจากความตั้งใจ อยากแก้ปัญหาสังคม ซึ่งเป็นเรื่องดี
แต่พอเริ่มดำเนินไปสักพัก ประโยขน์ของประชาชนจะเริ่มซ้อนกับประโยชน์ของฮีโร่ ซึ่งได้เครดิตมาจากการ "ทำดี" ของเขา โดยรับเงินบริจาคมาจากประชาชน ซึ่งที่จริงถ้าเสียภาษีไปแล้วควรคาดหวังการปฏิบัติหน้าที่ของภาครัฐได้ โดยไม่จำเป็นต้องบริจาคเงินเพื่อช่วยเหลือประชาชนด้วยกันถี่และบ่อยราวกับเป็น "ภาษี" อีกรูปแบบหนึ่ง
เมื่อฮีโร่เริ่มมีชื่อเสียงและแฟนคลับ ชื่อเสียงนี่เองเป็นสิ่งที่เขาได้รับขณะ "เสียสละ" ทำเพื่อประชาชน ยิ่งในยุคโซเชียลมีเดีย ชื่อเสียงและยอดผู้ติดตามก็เป็นเหมือน "คะแนนเสียง" ซึ่งแปรผันเป็น "อำนาจ" หรือ "อิทธิพล" ตรงตัวกับคำว่า "อินฟลูเอ็นเซอร์" นั่นเอง
จากคนธรรมดา บุคคลนั้นมีโอกาสกลายร่างเป็น "จอมพลัง" ได้ หากเขาเอาพลังนั้นไปทำเรื่องดีก็น่าจะดี แต่ก็อย่างที่หนังสไปเดอร์แมนบอกไว้ "พลังอันยิ่งใหญ่มาพร้อมความรับผิดชอบที่ใหญ่ยิ่ง"
และเมื่อใครคนหนึ่งเริ่มเป็น "อินฟลู" ก็อาจมีคนมาใช้ "พลัง" ของเขาไปเสริมพลังกันและกันไปมาอีกด้วย
สังคมที่ควรคาดหวังและจะเป็นการแก้ปัญหาที่ยั่งยืนกว่าคือ ไม่ต้องมีใครแปลงร่างเป็น "จอมพลัง" คอยจัดการเหล่าร้าย (ทึ่เขานิยามเอง) หรือแก้ปัญหาชาวบ้านด้วยการขอรับบริจาคไปเป็นครั้งคราว แต่คือการตั้งคำถามกับหน้าที่ของภาครัฐ และกดดัน เลือกสรรคนเข้าไปวางนโยบายที่จะแก้ปัญหาเรื่องต่างๆ ในแนวทางที่จริงจังยั่งยืน
หากการแก้ปัญหาเกิดจากภาครัฐ ย่อมไม่มีใครเป็นฮีโร่หัวโด่ขึ้นมา แต่ประชาชนจะได้อยู่ใน "ระบบ" ที่ใช้ภาษึดูแลทุกข์สุขอย่างโปร่งใส มีประสิทธิภาพ คาดหวังได้
หากมีการบริจาคก็เป็นเพราะเรามีมิตรจิตมิตรใจต่อกัน หาใช่การสนับสนุนฮีโร่คนใดคนหนึ่งเพราะระบบที่ควรทำหน้าที่เหล่านั้นไม่ทำหน้าที่ของตนเอง
แทนที่จะมี "มนุษย์จอมพลัง"
เราต้องการ "ระบบจอมพลัง"
คือระบบที่เป็นประชาธิปไตย ตรวจสอบได้ โปร่งใส ลดคอร์รัปชั่น เพิ่มประสิทธิภาพจากการใช้ภาษีประชาชนมาดูแลประชาชน และระบบราชการที่ประสานงานอย่างทรงประสิทธิภาพ
บางทีการอยู่ในสังคมที่คาดหวังกับบุคคลหรือ "ฮีโร่" มากเกินไป ทำให้เราเผลอลดความคาดหวังที่จะมีต่อรัฐบาลและหน่วยงานภาครัฐลงมากไปหน่อย
อยากเห็น "ระบบจอมพลัง" เกิดขึ้นในบ้านเรา เชื่อว่าบ้านเมืองจะดีกว่านี้ได้อีกเยอะ และทุกข์ชาวบ้านจะลดลงโดยไม่ต้องมีคนดีคนใดมาเสียสละตนจนเหน็ดเหนื่อยหนวดเปียกเหงื่อและน่าเห็นใจดังเช่นที่เป็นอยู่
#นิ้วกลมชวนสนทนา
https://www.facebook.com/share/p/1AnLNEhFjM/
FC พรี่กันมาอ่านหน่อย