เล่าขานยามบ่าย "10 ปริศนาในซองจดหมาย ปรีดี 2024"
เนื้อหาจากบทความ
https://waymagazine.org/pridi-banomyong-2024/
ปีหน้าแล้วที่จะเปิดจดหมายของ ปรีดี พนมยงค์ อดีตนายกรัฐมนตรีและรัฐบุรุษอาวุโสของไทย ที่ถูกเก็บไว้ที่ หอจดหมายเหตุกระทรวงต่างประเทศฝรั่งเศส โดยมีการคาดการณ์กันว่าเอกสารที่ปรีดีมอบให้รัฐบาลฝรั่งเศสเก็บรักษาไว้และจะถูกนำมาเปิดเผยนั้น แบ่งเป็น 10 ประเด็นที่น่าสนใจติดตาม
1. เบื้องลึกการร่างรัฐธรรมนูญ ฉบับวันที่ 10 ธันวาคม 2475 ซึ่งต้องยอมรับกันว่าปรีดีเป็นเพียงตัวแทนคณะราษฎรคนเดียวที่อยู่ในคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญฉบับนั้น โดยแวดล้อมไปด้วยผู้ร่างที่เป็นตัวแทนของระบอบเก่า
2. ปัญหาความขัดแย้งภายในคณะราษฎร เนื่องจากปีกหนึ่งเน้นการประนีประนอม ส่วนอีกปีกหนึ่งต้องการปฏิวัติโค่นล้มระบอบเก่าอย่างถอนรากถอนโคน บันทึกของปรีดีอาจเผยให้เห็นว่าเขาได้เสนอไว้อย่างไร
3. ความยากลำบากในการเจรจากับมหาอำนาจของปรีดี และการตัดสินใจเข้าร่วมสงครามมหาเอเชียบูรพา ตรงจุดนี้จะแสดงให้เห็นความแตกต่างทางความคิดระหว่างปรีดี ในนาม หลวงประดิษฐ์มนูธรรม กับ หลวงพิบูลสงคราม หรือ จอมพล ป. พิบูลสงคราม
4. การก่อตั้งขบวนการเสรีไทย เพื่อปลดปล่อยประเทศจากการเป็นฝ่ายพ่ายแพ้สงครามในสงครามโลกครั้งที่ 2 มาเป็นประเทศไม่แพ้สงคราม ซึ่งปรีดีเป็นผู้นำเสรีไทย จึงน่าสนใจว่าจดหมายฉบับนี้จะมีการบันทึกไว้อย่างไร อีกทั้งเมื่อไม่นานมานี้มีหลักฐานวิพากษ์ปรีดีว่า เขามิได้มีความสำคัญในขบวนการเสรีไทยมากเท่าที่มีการเปิดเผยหลักฐานนับตั้งแต่ปี 2489 เป็นต้นมา
5. การร่างรัฐธรรมนูญ 2489 ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญที่ได้รับการยอมรับว่ามีความเป็นประชาธิปไตยสูง และปรีดีเองเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการร่างรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าว จนนำมาสู่การนิรโทษกรรมฝ่ายระบอบเก่าจำนวนมาก กรณีนี้ปรีดีบันทึกไว้เช่นไร
6. กรณีสวรรคตของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ซึ่งนำมาสู่การโค่นล้มอิทธิพลของกลุ่มปรีดี ในปี 2490 ที่แม้ว่าปรีดีจะพ้นมลทินจากข้อกล่าวหานี้ในภายหลัง แต่ข้อเท็จจริงนี้ยังคงเป็นปริศนาจวบจนถึงปัจจุบัน ประชาชนอาจจะได้เห็นการเปิดเผยข้อเท็จจริงจากเอกสารดังกล่าว
7. เป็นที่ยอมรับกันว่า ปรีดีมีความขัดแย้งกับ จอมพล ป. พิบูลสงคราม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในทศวรรษ 2490 ทั้งความพยายามในการกลับประเทศของปรีดีที่ล้มเหลวในปี 2492 และ 2494 มีเบื้องลึกเบื้องหลังอย่างไร เนื่องจากมีการเปิดเผยหลักฐานที่น่าสนใจ โดยเฉพาะจากหนังสือเรื่อง ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรี เขียนโดย ณัฐพล ใจจริง ปี 2563 พบว่า มีกลุ่มการเมืองที่ต่อสู้กันมากกว่าแค่ กลุ่ม 3 ทหารเสือ ได้แก่ จอมพล ป. พิบูลสงคราม, จอมพลผิน ชุณหะวัณ และ พลตำรวจเอกเผ่า ศรียานนท์
8. จุดยืนของปรีดีในกรณีกบฏสันติภาพ ที่ยืนยันให้ไทยประกาศจุดยืนเป็นกลางในสนามการเมืองระหว่างประเทศ จนนำมาสู่การกวาดล้างนักการเมืองและมวลชนที่สนับสนุนปรีดีจำนวนมากในปี 2495
9. ความพยายามช่วงท้ายของรัฐบาลจอมพล ป. ที่ต้องการคืนดีกับปรีดี มีรายละเอียดมากน้อยเพียงใด ก่อนที่การรัฐประหาร 2500 โดย จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ จะมาถึง จนปิดฉากอำนาจของจอมพล ป. นับแต่นั้น
10. ปรีดีมองกรณีการเปลี่ยนย้ายฐานอำนาจของสังคมไทยอย่างไร ทั้งในกรณี 14 ตุลาคม 2516 และความรุนแรงในกรณี 6 ตุลาคม 2519 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เผด็จการทหารทำลายความทรงจำเกี่ยวกับปรีดีไปแทบจะราบคาบ ก่อนจะได้รับการรื้อฟื้นในกลางทศวรรษ 2520 จนที่สุดมีการกลับมายกย่องเชิดชูปรีดีอย่างกว้างขวางในทศวรรษ 2530-2540
สื่อหลายสำนัก เดา + คาดการณ์เนื้อหาในจดหมายกันมาหลายปีแล้ว ปีหน้าคงได้เห็นกันละว่าเนื้อหาจะมีอะไรบ้าง