ลัตเวีย : แทบจะก็อปแปะจากข้างบนได้เลย เมืองขึ้น->ประกาศอิสรภาพ->โดนสตาลินขยี้ -> โดนเยอรมันมายึด-> รัสเซียชนะแล้วตั้งร้าบาลคอมมิวนิสต์หุ่นเชิด-> รัสเซีย ฆ่า & เนรเทศผู้เห็นต่างการเมืองไปไซบีเรีย->จบสงครามเย็นได้อิสรภาพ-> จากประเทศโลกที่สามกลายเป็นโลกที่หนึ่งเมื่อเข้าร่วม EU
.
ลิทัวเนีย : ถ้าเอาช่วงศตวรษที่ 20 ก็ก็อปแปะจากข้างบนครับ มันชักจะมี Pattern ให้เห็นแล้วเนอะ ความสัมพันธุ์รัสเซียกับประเทศน้อยๆ ที่เป็นเพื่อนบ้านน่ะ
.
โปแลนด์ : จะให้ก็อปแปะอีกเรอะ? ก็พอได้นะ ของโปแลนด์นี่น่าสงสารเพราะโดนรัสเซียบุกตั้งแต่สมัยปฎิวัติรัสเซียช่วงเลนิน รอบแรกโปแลนด์ชนะ แต่พอรอบสองไม่รอดจ้า ฮิตเลอร์จับมือกับสตาลินตัดเค้กแบ่งประเทศเป็นสองส่วน ที่เหลือก็อีหรอบเดิม รัสเซียชนะแล้วตั้งร้าบาลคอมมิวนิสต์หุ่นเชิด-> จบสงครามเย็นได้อิสรภาพ-> จากประเทศโลกที่สามก็รวยขึ้นมาบ้าง แม้ยังไม่โลกที่หนึ่งก็ตามเมื่อเข้าร่วมกับ EU
.
ประเทศเช็กเกียและประเทศสโลวัคเกีย : ประวัติศาสตร์ช่วงสงครามเย็นของเช็คโกมีอะไรที่สะท้อนภาพปัจจุบันได้เหมือนกัน คือพอจบสงครามโลกครั้งที่สองรัสเซียนางก็ตั้งร้าบาลหุ่นเชิดเหมือนกับที่อื่นๆ นั่นแหละ
.
แต่ช่วงปี 1968 พอผู้นำหุ้นเชิดเริ่มไม่เต้นตามมอสโกว์ รัสเซียยกกองทัพสนธิสัญญา Warsaw บุกเอาเลยเว้ย ข้ออ้างคล้ายๆ ตอนนี้แหละ คือนี่คือถิ่นข้า เอ็งอย่าคิดหันไปคุยกับตะวันตก ซึ่งถ้าเป็นวันนี้ก็คงมีสลิ่มมาเย้วๆ อ่ะครับว่า เมกามันมาเสือกชักนำรัฐบาลเช็ก รัสเซียเขาทำถูกแล้วที่ปราบปราม
.
ฮังการีก็เจออะไรคล้ายๆ กัน มีการลุกฮือต่อต้านรัสเซีย ช่วงปี 1956 แต่ซวยกว่าตรงที่ อิมเร เนกี้ ผู้นำประเทศเขาโดนจับเอาไปเเขวนคอเพื่อมิให้เป็นเยี่ยงอย่างด้วย โหดสัสรัสเซีย
.
โอ๊ยเหนื่อย จริงๆ มีอีกหลายประเทศ ขอข้ามไปยูเครนเลยละกันนะ
.
ยูเครน : ถือว่าเป็นแหล่งกำเนิดวัฒนธรรมรัสเซียเลยก็ว่าได้ ชาวรัสเซีย,เบลารุส,ยูเครนมีความเกี่ยวดองกันอย่างใกล้ชิดจริงๆ นั่นแหละ รัสเซียจึงมองว่านอกจากยูเครนจะอยู่ในเขตอำนาจแล้ว ในทางหนึ่งก็เป็นทองแผ่นเดียวกันด้วย
.
แต่ถ้ามองย้อนแค่ช่วงศตวรรษ 19-20 จะเห็นว่ายูเครนถูกรัสเซียกระทำมากมาย ยูเครนประกาศอิสรภาพก่อนฟินเเลนด์เล็กน้อย แต่มีเอกราชไม่นานก็เสียไป รัสเซียพยายามทำลายภาษาและวัฒนธรรมยูเครน ตามมาด้วย Holodomor ที่มีชาวยูเครน 3.5 ล้านคนถูกสตาลินบังคับให้อดตาย
.
อ้อ และก็ตามด้วยการกดขี่แบบคอมมี่ตามมาตรฐาน จบลงที่อุบัติเหตุโรงงานนิวเคลียร์เชอร์โนเบิลระเบิด หลังสหภาพโซเวียตล่มสลาย ชาวยูเครนกว่า 90% โหวตจะแยกตัวจากสหภาพโซเวียตและเป็นอิสระอีกครั้ง โหวตนะ ไม่ได้มีไอ้กันมาแทรกแซง
.
สรุปกันหน่อย ประเทศเหล่านี้มีอะไรเป็นจุดร่วมกันบ้าง
.
1. พวกเขามีสำนึกเป็นชาติมายาวนานเป็นร้อยปี นานกว่าสยามเสียอีก
.
2. พวกเขาถูกรัสเซียคุกคามด้านทางมั่นคงมาตั้งแต่สมัยพระเจ้าซาร์ ถ้าไม่ตกเป็นเมืองขึ้น ก็ถูกฆ่าล้างชาติพันธุ์
.
3. พวกเขาถูกคอมมี่รัสเซียปกครองจนกลายเป็นประเทศโลกที่สาม ยากจน อดอยาก ลำบาก
.
มาถอดหมวกมหาอำนาจ (ซึ่งไทยเราก็ไมได้เป็นอ่ะนะ) ออก แล้วมองด้วยสายตาของประเทศเล็กๆ พวกนี้กันดีกว่าครับ ถ้าอยู่มาวันหนึ่ง ประเทศเพื่อนบ้านที่กดขี่คุณมาเป็นร้อยปี พยายามบดขยี้สำนึกความเป็นชาติของคุณมาตลอดล่มสลายลง สถาะนะปกติ (status quo) ที่คุณต้องการให้ประเทศเป็นคืออะไร?
.
1. จะมีชาติอิสระของตัวเองสักที
.
2. จะต้องไม่ถูกรัสเซียรังควาน ฮุบกลับไปอยู่หลังม่านเหล็กอีก
.
3. จะมีคุณภาพชีวิตเหมือนเพื่อนบ้านทางตะวันตก ไม่ใช่ตะวันออก
.
ทางเลือกเดียวที่จะช่วยให้ความต้องการสามข้อของคุณสำเร็จ ก็คือเข้าร่วม EU ไม่ก็ NATO เท่านั้นแหละ นี่ไม่ใช่โลกอุดมคติ สุขาวดีที่อยุ่ๆ มันมีทางเลือกอื่นโผล่มานะ
.
ซ้ายไทยจะไปว่าประเทศเล็กๆ พวกนี้เขายังไงดีล่ะ? เพราะตะวันตกมันเอาทุนนิยมมาซื้อเหรอ? ก็แล้วไง สงครามเย็นมันคือการแข็งขันทางความคิดของระบบเศรษฐกิจสองระบบ แล้วฝั่งคุณ (ซ้ายจัดสังคมนิยม) มันก็แพ้ยับยู่ยี่ คนเขาโหวตแล้วว่าจะอยู่ใต้ระบบไหน แถมอยู่กับตะวันตกเขามีอิสระที่จะผสมผสานทุนนิยมกับสังคมนิยมก็ได้ ไม่ใช่ NATO เอาปืนมาจ่อให้ต้องเป็นทุนนิยมสามานย์แบบสหรัฐทุกประเทศนี่หว่า
.
ส่วนขวาไทยอาจบอกว่าประเทศพวกนี้เป็นไข่ตะวันตก ช่วย NATO ขยายไปแหย่ตีนรัสเซียพ่อคุณ คิดใหม่นะ บางประเทศพวกนี้ประชากรเขาไม่ถึง 5 ล้านด้วยซ้ำ ยังไงก็ไม่มีทางเทียบแสนยานุภาพรัสเซียได้เลย แล้วถ้าอยากพัฒนาเศรษฐกิจ การร่วม NATO ก็ลดค่าใช้จ่ายทางทหารให้ไปลงนโยบายปากท้องได้ด้วย ไม่ต้องทุ่มซื้อเรือดำน้ำอยู่คนเดียว
.
ถ้าจะโทษตะวันตก ก็คงโทษได้แหละว่าเมื่อจบสงครามเย็นแล้ว ทำไม NATO ยังไม่ปรับเปลี่ยนบทบาท (ยุบ อย่างที่จารย์ป๊อกอยากได้) ทำไมถึงไม่มีการจัดกลไกทางความมั่นคงใหม่ที่คุกคามรัสเซียน้อยลง ทำไมถึงไม่ช่วยตอนรัสเซียเศรษฐกิจล่มสลายจนคงกังขากับประชาธิปไตย บลาๆ
.
แต่ในมุมมองประเทศเล็กเนี่ย ในช่วง 30 ปีมานี้ เขาเห็นความเปลี่ยนแปลงอะไรของรัสเซียบ้างเหรอว่าจะยอมรับสถานะปกติที่พวกเขาต้องการ? มันไม่มีไงครับ รัสเซียยังมองว่า Status quo หรือสถานะปกติของตัวเองคือรัฐอำนาจนิยม ต้องมีอิทธิพลแบบจักรวรรดิมหาอำนาจอย่างที่เคยเป็นมาในสมัยพระเจ้าซาร์,สหภาพโซเวียต ประเทศรอบข้างไม่เป็นเมืองขึ้น ก็ต้องเป็นประเทศราชของตัว (รัสเซียชอบอ้างว่าตัวเองเคยเจอฝรั่งเศส,เยอรมันบุก ก็ใช่ แต่ภูมิประเทศการเมืองของยุโรปตะวันตกมันข้ามจากจุดนั้นไปไกลมากเเล้ว)
.
ถ้าบอกว่าตะวันตกเอา NATO เอา EU มาล่อประเทศเล็กๆ แล้วรัสเซียล่ะครับ ให้ทางเลือกอะไรให้เขาเป็นบ้าง?
.
ขอผายมือให้รู้จักกับ "เบลารุส" เลยครับ (Pinsk ในแผนที่ข้างล่าง)
.
ขึ้นชื่อว่าเป็นเกาหลีเหนือของยุโรป
.
ไม่เป็นสมาชิก EU, ไม่เป็น NATO ไม่ทำให้พญาหมีขุ่นเคืองใจแต่อย่างใด
.
ปกครองด้วยตาแก่คนเดียวคือ ลุคาเชนก้า มายี่สิบกว่าปีแล้ว ตอนนี้กำลังปั้นลูกชายให้รับตำแหน่งผู้นำสูงสุดต่อ
.
ประชาชนยากจน GDP ต่อหัวต่ำกว่าลิธัวเนีย เพื่อนบ้านถึงสามเท่า
.
โกงเลือกตั้ง ฆ่านักข่าวและนักเคลื่อนไหว ปชต ล่าสุดส่งเครื่องบินรบไปขู่เครื่องบินโดยสารให้ลงจอด จะได้อุ้มนักข่าวที่ไม่ชอบได้
.
ล่าสุดช่วยปูตินบุกยึดยูเครนแต่ ทหารรัสเซียที่มาอยู่บนแผ่นดินตัวเองก็ไม่รู้จะกลับบ้านหรือเนียนอยู่ยาว
.
ไม่ต้องคิดแทน NATO ไม่ต้องเห็นใจปูติน คิดภาพตัวเองเป็นคนเดินถนนใน ลัตเวีย เอสโตเนีย ดูเขาอยากให้ประเทศตัวเองเป็นแบบเบลารุสเหรอครับ? แล้วทางเลือกของพวกเขา ทำไมถึงถูกหาว่าเป็นการกลั่นแกล้งรัสเซีย แหย่หมี บลาๆ ล่ะ ไอ้ James Baker มันไปบังคับให้เขาเข้า NATO เหรอ?
.
ไอ้การจะชี้นิ้วบอกว่า NATO เลวงั้นงี้ (ซึ่งไม่เถียง มีส่วนที่เลวและล้าหลังจริงๆ) โดยไม่นึกถึงบริบทของประเทศเล็กๆ มันเป็นการ Victim Blaming (โทษเหยื่อ) แล้วไอ้พวกซ้ายในยุโรป มันก็ไม่เคยเสนออะไรที่ดีกว่า NATO ได้ มโนกันไปเองว่าถ้ายุบ NATO (บางคนอย่างซ้ายฝรั่งเศส เคยขู่ว่าอยากออกจาก EU ด้วยซ้ำ) แล้วเดี่ยวรัสเซียก็จะอ่อนลง ใจดีขึ้นมาเอง ประวัติศาสตร์เป็นร้อยๆ ปีก็สอนอยู่ว่ามันไม่จริงโว้ย