Spoil
เป็นบทความที่แบ่งปันความรู้เรื่องพื้นเพและวัฒนธรรมของต่างชาติที่อ่านสนุกดีครับ
ขี้เหนียวหรือประหยัด? นิสัยการใช้เงินของคนดัตช์ที่การให้คือการแลกเปลี่ยน
'มาดู มาดู แต่ไม่เคยซื้อ' (Have a look, have a look, but don’t buy it!) - Kijken! Kijken! Niet kopen!) เป็นคำกล่าวติดตลกที่ยกมาเปรียบนิสัยคนดัตช์โดยเฉพาะ กล่าวกันว่าเวลากรุ๊ปทัวร์จากประเทศเนเธอร์แลนด์ผ่านไปทางไหน เจ้าของร้านขายของต่างขยาดไม่อยากต้อนรับเพราะส่วนใหญ่แค่มาดู มาถาม แต่ไม่เคยซื้ออะไรไปจริงๆ
.
.
.
.
ความคิดของคนดัตช์อาจจะดูเยอะในบางมุม
-ทำไมต้องซื้อข้าวกลางวันในเมื่อพกไปกินเองได้
-ทำไมต้องทิ้งอาหารหมดอายุ ในเมื่อกลิ่นยังดีอยู่ (ป้ายหมดอายุแค่บอกว่า best before ไม่ได้แปลว่าเสียสักหน่อย)
-ทำไมต้องขับรถ/ขึ้นรถไฟหรือรถประจำทาง ในเมื่อปั่นจักรยานไปก็ไม่ต้องเสียตังค์ แถมที่จอดจักรยานก็ฟรี (ไม่สนด้วยว่าอากาศเป็นยังไง ฝนตกก็กางร่ม หนาวก็ใส่เสื้อ)
.
.
.
มีเรื่องตลกสมัยเราอยู่เนเธอร์แลนด์คือวันนึงไปซื้อของในตลาด เจอร้านขายขนมปัง ซื้อก้อนใหญ่ 3 ยูโร แบ่งครึ่งขาย ก้อนละ 1.75
ตอนนั้นคิดว่าสบายละเพราะไปกับเพื่อน เลยบอกว่าเนี่ยเราจะซื้อก้อนใหญ่ (3 ยูโร) แต่ช่วยตัดให้หน่อย ปรากฎว่าพอจ่ายเงินเขาคิดเราคนละ 1.75 อยู่ดี บอกว่า 25 เซนท์ที่เกินมาเป็นค่าตัด
.
.
.
.
พออยู่มาสักพัก รู้สึกว่านิสัยที่อธิบายความเป็นคนดัตช์ได้ดีคือ
เขาไม่มีวัฒนธรรมแบ่ง (sharing) มีแต่ให้ยืมหรือแลกเปลี่ยน (only borrowing and trading)
ยกตัวอย่างเช่น ถ้ามีคนเสนอว่าเธอๆ เราเราจะไปซื้อฟราย เธอสนใจป่าว มันไม่ได้หมายความว่าเขาจะชวนกิน แต่เขาจะชวนหาร
หรือถ้าเราซื้อขนมมา วางไว้ตรงกลางโต๊ะ เขาจะไม่คิดว่าเราอยากแบ่ง และแม้เราจะบอกด้วยปากว่าซื้อมาให้กินนะ หยิบได้ เขาก็จะพยายามหาอย่างอื่นมาแลกเพื่อให้รู้สึกว่าตัวเองไม่ได้กินของฟรี
ไอนิสัยแบบนี้จะลามไปถึงการกินอาหาร สมมุติว่าเราได้รับเชิญให้ไปทานอาหารบ้านใคร เจ้าของบ้านเขาจะนับหัวไว้แล้วว่าให้มันฝรั่งคนละเท่าไหร่ ให้คุกกี้คนละกี่ชิ้น (ปกติคือหนึ่งคนต่อหนึ่งชิ้น) เพราะฉะนั้นเราหยิบเกินไม่ได้ นอกจากเจ้าของบ้านจะยืนยันว่าให้หยิบเพิ่มเท่านั้น (ซึ่งถ้าอยากกินก็หยิบซะ เพราะคนดัตช์จะไม่ถามรอบสอง)
.
.
.
.
และถ้าไม่จำเป็นอย่ายืมเงินหรือยืมของจากคนดัตช์จะดีกว่า ไม่ใช่ว่าเขาเห็นแก่ตัวหรืออะไร เขาแค่มีความ individual สูงมาก
ถ้าจำเป็นต้องยืม ขอให้แน่ใจว่ารีบคืนโดยเร็ว เพราะเป็นเรื่องธรรมดาของที่นี่ที่จะทักแชทมาทวงเงิน หรือกระทั่งส่งเมลล์มาบอกว่ายังติดตังค์อยู่นะ ช่วยโอนให้ด่วน เลขบัญชีนี้
.
.
.
.
สรุปว่าคนดัตช์ขี้เหนียวหรือไม่? มันน่าจะขึ้นอยู่กับว่าเรามองยังไงมากกว่า มีอีกบทสนทนาที่อาจบอกเล่าความเป็นดัตช์ได้ดี คือเรื่องการขอมวนบุหรี่
A: ฉันขอบุหรี่สักมวนได้มั้ย
B: ขอโทษทีเพื่อน พอดีฉันเหลืออยู่แค่ 5 มวน แถมต้องสูบอีกทั้งวัน มันไม่น่าพอ (หยิบออกมาให้ดูว่าในซองเหลือแค่ 5 มวนจริงๆ)
__________
สองวันต่อมา
A: ฉันขอบุหรี่สักมวนได้มั้ย
B: จริงดิ?? ทำไมชอบมาขอจัง ซื้อเองซะบ้าง (หยิบบุหรี่ให้ด้วยสีหน้าไม่พอใจ)
__________
A: เฮ่ ฉันซื้อบุหรี่มาแล้วนะ นายเอาไปสักมวนสิ
B: โอ้ ขอบคุณมาก คราวหน้าไว้ฉันแบ่งให้นายบ้างละกัน (ให้บุหรี่ในรอบต่อไป)
บทสนทนาข้างต้นค่อนข้างดังและมักใช้เปรียบเทียบความคิดของคนดัตช์หรือคนในแถบยุโรปตะวันตก/ยุโรปเหนือ
ปัญหาไม่ได้อยู่ที่ว่าพวกเขาไม่ได้อยากแบ่งให้ แต่อยู่ที่ความแฟร์และความเท่าเทียม (being even)
ในมุมมองของคนแถบนี้ ทุกการแลกเปลี่ยนควรนำมาซึ่งความพอใจของทั้งสองฝ่าย ไม่ใช่ทำตามมารยาทเพียงอย่างเดียว
Photo credit Rembrandt Harmenszoon, Syndics of the Drapers’ Guild (De Staalmeesters), 1662
เรื่องราวจากเพจ
พื้นที่ให้เล่า
.
.
.
ปล.เพิ่งเข้าใจที่มาของสำนวน "go dutch"(แชร์กัน) เพราะบทความนี้เลย