15 ปี 25 ต.ค.เหตุการณ์ตากใบที่สามจังหวัดชายแดนใต้ไม่มีวันลืม

เพจ Patani NOTES เขียนบทความย้อนรำลึกเหตุการณ์ 15 ปีโศกนาฏกรรมตากใบ "บทเรียนที่มีคนตาย แต่ไม่มีใครถูกลงโทษ" เป็นการย้อนเหตุการณ์ที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตในวันนั้นถึง 85 ราย ซึ่งศาลสงขลามีข้อสรุปว่าผู้ชุมนุมเสียชีวิต "เพราะขาดอากาศหายใจ"



หากถามว่าเหตุการณ์โศกนาฏกรรมตากใบ อะไรคือความเลวร้ายที่สุด แน่นอนหลายคนคงนึกถึงเรื่องที่มีคนตายและการปฏิบัติที่ไม่คำนึงถึงความเป็นมนุษย์ต่อประชาชน

แต่สิ่งที่อาจจะเลวร้ายที่สุด มันไม่ใช่แค่การทำให้คนตาย แต่มันคือการทำให้คนตายแต่ในที่สุดไม่มีใครถูกลงโทษ มันตอกย้ำคำพูดที่ว่า เรามีวัฒนธรรมของการละเว้นโทษ และขณะที่คนตายคือความสูญเสียของครอบครัว แต่การละเว้นไม่ลงโทษมันคือความสูญเสียของสังคม สูญเสียโอกาสในอันที่จะพิสูจน์ศักยภาพของรัฐ และสูญเสียโอกาสในอันที่จะสร้างความปรองดองในสังคม

ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2547 ตรงกับเดือนรอมฎอนซึ่งมุสลิมต้องถือศีลอดในวันนั้น ณ ที่อำเภอตากใบ มีการชุมนุมของประชาชนที่หน้าสถานีตำรวจตากใบเพื่อเรียกร้องให้ปล่อยตัวเจ้าหน้าที่ชุดรักษาความปลอดภัยหมู่บ้านจำนวน 6 คนที่ถูกควบคุมตัว นอกจากกลุ่มผู้ชุมนุมแล้ว ก็ยังมีชาวบ้านอีกจำนวนมากที่ไปมุงดู รวมแล้วมีคนอยู่ในพื้นที่บริเวณนั้นกว่าพันคน

การชุมนุมของประชาชนไม่ว่าจะกระทำด้วยเหตุผลอันใดก็ตาม ปัญหาสำคัญของเจ้าหน้าที่ยังคงอยู่ที่การจัดการสลายการชุมนุมให้เป็นไปอย่างราบรื่นและอย่างสงบ วันนั้นเจ้าหน้าที่ได้สนธิกำลังสลายการชุมนุม มีการปิดล้อม ยิงแก๊สน้ำตา มีผู้เสียชีวิตทันทีในระหว่างการสลายการชุมนุม มีการจับกุมกลุ่มผู้เข้าร่วมซึ่งถูกแยกออกจากกันระหว่างหญิงและชาย ผู้ชายถูกบังคับให้นอนหมอบ ถอดเสื้อ ถูกมัดมือไขว้หลัง เจ้าหน้าที่จับผู้ชุมนุมกว่า 1,370 คน สั่งให้พวกเขาขึ้นรถ บ้างถูกจับใส่รถยีเอ็มซีในลักษณะให้นอนคว่ำซ้อนทับกันเป็นชั้น บางคันมีถึง 4-5 ชั้น เพื่อจะนำไปคุมตัวที่ค่ายอิงคยุทธบริหาร

การเดินทางจากสถานีตำรวจตากใบไปยังค่ายอิงคยุทธบริหารที่มีระยะทาง 150 กิโลเมตรใช้เวลาร่วม 6 ชั่วโมง ในสภาพเช่นนั้น กว่าจะไปถึงหลายคนได้ขาดใจตายเสียก่อน รวมแล้วมีผู้เสียชีวิตในระหว่างการขนส่ง 78 คน ตายในระหว่างการสลายการชุมนุมอีก 6 และไปตายที่โรงพยาบาลอีก 1 รวมทั้งหมด 85 คน ส่วนที่รอดชีวิต จำนวนหนึ่งก็กลายเป็นคนพิการหรือกึ่งพิการไปจากการที่กล้ามเนื้อและอวัยวะภายในถูกกดทับเป็นเวลานาน

หลังเหตุการณ์ ยังมีผู้ชุมนุม 59 คนถูกฟ้องร้องในข้อหาที่ร้ายแรงในเรื่องของการมั่วสุม ใช้กำลังประทุษร้ายและขู่เข็ญว่าจะประทุษร้าย ซึ่งต่อมาในปี 2549 อัยการได้ถอนฟ้องไป

หากว่าตากใบ คือ ความผิดพลาด โอกาสแรกและโอกาสสำคัญในอันที่จะแก้ไขความผิดพลาดอันนั้นอยู่ที่กระบวนการยุติธรรม แต่เส้นทางสำหรับความยุติธรรมสำหรับผู้เสียชีวิตทั้งหมดนั้นไม่ทะลุดังที่เรารู้กัน หลังเหตุการณ์ผ่านไป 5 ปี ศาลสงขลามีข้อสรุปในการไต่สวนสาเหตุการตายว่า ผู้ชุมนุมเสียชีวิตเพราะ "ขาดอากาศหายใจ" ซึ่งเกิดขึ้นในระหว่างการควบคุมตัวของเจ้าหน้าที่


"ต้องบอกว่านี่เป็นอีกครั้งที่สังคมไทยพลาดโอกาสในอันที่จะสร้างความปรองดองอย่างสำคัญ"

ก่อนหน้าเหตุการณ์ตากใบ ปฏิเสธไม่ได้ว่าในสังคมพื้นที่สามจังหวัดภาคใต้หรือปาตานีเต็มไปด้วยเรื่องเล่าที่สะท้อนสิ่งที่เรียกว่าประวัติศาสตร์บาดแผล ซึ่งหากว่ากันตามจริง สำหรับผู้คนร่วมสมัย เหตุการณ์ตากใบก็คือรูปธรรมที่มายืนยันเรื่องเล่าจำนวนมากจากประวัติศาสตร์บาดแผล ที่เดิมทีแล้วสำหรับหลายๆ คน เรื่องเล่าเหล่านั้นอาจเป็นแค่เพียงมุขปาฐะ แม้ว่ามันจะทำให้เห็นร่องรอยลึกๆ ของปัญหาจากในอดีต ทว่ามันได้อยู่ในสภาพที่นอนก้นอยู่ในมุมลึกมาเนิ่นนาน หลายคนพร้อมจะลืมหากไม่มีอะไรไปเขย่าหรือกวนให้มันขุ่นขึ้นมาอีก

แต่เหตุการณ์ตากใบ ได้กลับกลายเป็นชนวนที่ทำให้คนรุ่นใหม่ร่วมสมัยสามารถเชื่อมโยงความรู้สึกของพวกเขาเข้ากับเรื่องเล่าเหล่านั้นได้อย่างมีความ "อิน" เรื่องเล่าของสงครามปาตานีกับสยาม เรื่องราวการจับชาวปาตานีเป็นเชลยศึกและกระทำต่อเชลยด้วยวิธีที่แม้ทุกวันนี้ก็ยังมีนักวิชาการนำถกเถียงกันว่าเป็นไปได้หรือไม่ เรื่องราวเหล่านี้แม้จะมีบันทึก มีการเสวนาวิชาการ มีเวทีถกเถียงมากมาย แต่น้อยคนนักที่จะ "อิน" หรือรู้สึกเข้าถึงได้เพราะเป็นสิ่งที่ผ่านมาเนิ่นนานแล้ว ในขณะที่เหตุการณ์ตากใบนั้นพวกเขาได้ "เห็น" ของจริง ไม่ว่าในเรื่องของความตาย หรือในเรื่องของกระบวนการยุติธรรมที่ไม่ทะลุ สองสิ่งนี้ต่างหากคือสิ่งที่คนรุ่นใหม่ร่วมสมัยตากใบสามารถจับต้องได้ และมันมีส่วนเขย่าความเชื่อมั่นของพวกเขาที่มีต่อระบบ จะในระดับมากน้อยต่างกันไปแล้วแต่บุคคล

ในช่วงตลอดเวลา 15 ปีที่ผ่านมา มีความพยายามเตือนความทรงจำต่อเหตุการณ์ตากใบผ่านกิจกรรมต่างๆ ทั้งในส่วนของภาคประชาสังคมและประชาชน เช่น การร่วมละหมาดฮายัต การอ่านดุอาให้แก่ผู้ที่เสียชีวิต การเยี่ยมเยียนหลุมฝังศพของคนที่ตายที่ตากใบ มีกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ของนักกิจกรรมและนักศึกษา คนเหล่านี้มิได้พยายามกวนน้ำให้ขุ่นดังที่มีบางฝ่ายพยายามกล่าวหา เพราะว่าอันที่จริงแล้วนั้นน้ำได้ “ขุ่น” ขึ้นมาแล้วเพราะความตาย 85 ศพ

การจัดงานทั้งหลายเหล่านี้แม้จะเป็นเพียงการรำลึก แต่ก็ถือได้ว่าเป็นการแสดงออกของสังคมที่ยังต้องการความเป็นธรรมให้กับกรณีตากใบ อาจกล่าวได้ว่างานรำลึกต่างๆ เหล่านี้ได้กลายไปเป็นเสมือนอนุสาวรีย์ในจินตนาการสำหรับการถูกกระทำในเหตุการณ์ตากใบ ในท่ามกลางความเงียบงันของระบบที่ปล่อยให้ความตายเกิดขึ้นและผ่านไป ตากใบในจินตนาการ มันจึงเป็นอนุสาวรีย์ที่เป็นสัญลักษณ์ของความเชื่อมั่นที่ถูกสั่นคลอน

"มันเป็นผลลัพธ์ของการมีวัฒนธรรมการลอยนวลพ้นผิดที่ไม่มีใครหาญกล้าแก้ปัญหาที่ต้นตอ"





http://www.voicetv.co.th/read/q--waaba6

15 ปีที่แล้ว ยัง ไรท์แผ่น VCD DVD ส่งต่อๆกันอยู่ ณ ตอนนั้น

ผมบอกตรงๆ ตอนนั้นผมอยู่ ป.5 ไม่น่าไปดูเลย แอบเปิดดูใน PC

คิดดู เด็กอายุ 11 แต่ ดันทะลึ่งมาเห็นอะไรแบบนั้นตั้งแต่เด็กเลย

ภาพติดตา นานมาก แต่อาจเพราะยังเด็กเลยยังไม่ส่งผลมากนัก

ถ้าอายุสักราวๆ 13-15 ก็จะอีกแบบนึง เอาเป็นว่า เป็นความทรงจำ

ที่เลวร้ายที่สุดอย่างนึงในชีวิตผมตอนวัยเด็กก็ว่าได้ กับ คลิปตากใบ

ปล. ผมว่าผมลืมไปแล้วนะ เกลียดเซลล์สมองตัวเองที่จำอะไรแบบนี้ได้

เกิดจากอะไรหรอครับพอไปอ่านก็ไม่ระบุไว้แน่ เขียนไว้แค่ว่าไปชุมนุมให้ปล่อยตัว 6 คน อะไรๆนี่แหละ

คือเอาจริงๆตัวผมเองก็ไม่ได้รู้เบื้องหน้า เบื้องหลัง คือผมไม่ได้รุ้อะไรเลย

แค่ดันทะลึ่งไปแอบหยิบแผ่นที่สมัยนั้น เขาไรท์แจกกันแบบ ทุ่มทุนสร้างอะ

15 ปีก่อน ยุคสมัยแห่งเครื่องแผ่น ผมก็ไม่รู้ใครคนลงทุนไรท์แจกแต่บ้านผม

ได้มาแผ่นนึง พยามฟังที่ผู้ใหญ่เขานั่งพูดกัน แต่ก็ยังจับใจความไม่ได้อยู่ดี

สรุป เอาเป็นว่า สิ่งที่ผมเห็นตอน 11 ขวบ ณ ตอนนั้น มันน่ากลัวมากๆเลย

ปล. ไว้คนพื้นที่มาตอบดีกว่า สุราษฏร์ๆ ถือว่าไกลเกินไปในพื้นที่เกิดเหตุ

ลองไปหาอ่านดูในเน็ตเสริทไปก็ขึ้นครับ ผมเอามาลงเด๋วก็โดนกล่าวหาว่าอะไรๆก็นายกคนนั้น

ตอนเด็กบ้านผมก็มี1แผ่น ช่วงนั้นอยู่ในช่วงรัฐบาลประชาธิปไตยแต่ต้องเปิดดูกันเงียบนะไม่งั้นโดนจับ

บ้านท่านได้เหมือนกันใช่ป่ะครับ ทุกวันนี้ผมก็ยังไม่รู้ที่บ้านได้มายังไง ใครคนลงทุน แจกยับเลย

ปล. ผมนี้นิสัยเสียมากเลย แม่อุส่าเอาแอบไว้ยังอุส่าไปหาจนเจออีก

เหตุการณ์นี้ผมตำได้แต่ชื่อ พลเอก พัลลภ คนเดียวเลย

จะขยี้ตากใบ ก็เกรงใจรัฐบาลช่วงนั้น ..
จะพูดมากก็ไม่ได้ เพราะตาม source มันอยู่ในหมวดข่าวการเมือง พิมพ์ความเห็นการเมือง นอกบอร์ดการเมือง จะถูก Ban เปลือง id เปล่าๆ

แต่มัน peak ตรงข่าวมาจาก voice tv ที่เปรียบเหมือน ปลุกกระแส ขึ้นมาขยี้ family ตัวเอง .. ซึ่งก็ไม่รู้ว่ามีเจตนาอะไร นั่นสิ

อ่านข้อมูลแล้วเศร้าเลย ไม่น่าเกิดเหตุการณ์แบบนี้เลย

สงสัยอยู่อย่างเดียว

เอาคนอัดเป็นปลากระป๋องแบบนั้น คือตั้งใจทำให้ตาย

หรือทำงานชุ่ย จับยัดๆไปไม่คิดว่าจะตาย แต่คนดันมาตายเยอะ

พลเอกพัลลภ แกบัญชาการเหตุการณ์นี้ด้วยหรอครับ

นึกว่าคุมตอน มัสยิดกรือเซะ อย่างเดียว

ไม่ทราบฮะ แต่ผมนึกถึงแกคนแรกเลย

ได้มาครับ พวกผู้ใหญ่เค้าcopyแจกญาติๆ

รอดหมดสินะเจ้าหน้าที่รัฐบ้านเรา กระบวนการช่วยเหลือมันเยอะ

บอกเลยถ้าไม่ใช่ว่าคนตายเป็นลูกคนใหญ่คนโตเองจริงๆ ต้องชั้นลูกเลยนะ

ยากมากครับ เค้าก็ขอช่วยเหลือกันจนได้

พัลลภ ปิ่นมณี