ถ้าจำกันได้ เมื่อสัก 4 ปีก่อน ผมเคยเขียนถึง คุณหมอนากามุระ เท็ตสึ ไว้ครั้งหนึ่ง เพื่อชื่นชมความทุ่มเทที่ได้พลิกฟื้นที่ดินแล้งร้างของเมืองนันการ์ฮาร์ เขตจังหวัดจาลาลาบัด ประเทศอัฟกานิสถาน ให้กลายเป็นที่ดินเกษตรกรรมที่อุดมสมบูรณ์

วันนี้คุณหมอถึงแก่กรรมจากเหตุลอบยิง พร้อมกับคนขับรถและผู้คุ้มครองอีก 5 คน

น่าเสียดาย น่าเสียใจ และน่าโศกเศร้าเหลือเกิน

คุณหมอนากามุระ เท็ตสึ (中村 哲) เกิดที่เมืองฟุกุโอกะ ญี่ปุ่น เพียงปีเดียวหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุด (15 กันยายน 1946) เป็นนักกิจกรรมมาตั้งแต่สมัยเรียนมหาวิทยาลัย เมื่อจบแพทย์แล้ว ได้ทำงานในโรงพยาบาลท้องถิ่นของคิวชู



จนกระทั่งปี 1984 ปากีสถานได้ร้องขอแพทย์จากญี่ปุ่นเพื่อไปตั้งศูนย์การแพทย์ในเมืองเปชาวาร์ ทางตอนเหนือของปากีสถาน คุณหมอนากามุระจึงได้อาสาไปดูแลผู้ป่วยที่นั่น ซึ่งได้พบกับความยากลำบาก ขาดแคลนทรัพยากรและเครื่องมือแพทย์มากมาย โดยที่โรงพยาบาลเล็กๆ ในเปชาวาร์ขนาดเพียง 16 เตียง แต่ต้องดูแลผู้ป่วยนับพันคน คุณหมอได้ร้องขอเงินทุนจากการบริจาคของชาวญี่ปุ่นมาขยายความช่วยเหลือ และจัดตั้งองค์กร Peace Japan Medical Service หรือชาวญี่ปุ่นเรียกว่า Peshawar-Kai เพื่อส่งเสริมการดูแลสุขภาพและรักษาชาวปากีสถาน

ต่อมาเมื่อสงครามโซเวียต-อัฟกัน รุนแรงขึ้น ผู้อพยพลี้ภัยอัฟกานิสถานหนีภัยสงครามมาทางชายแดนปากีสถานอย่างหนักหน่วง คุณหมอนากามุระจึงได้ขยายความช่วยเหลือไปยังชาวอัฟกัน โดยย้ายโรงพยาบาลมายังเมืองนันการ์ฮาร์ จังหวัดจาลาลาบัด อันเป็นชายแดนติดกับเปชาวาร์ของปากีสถาน และก็ได้รักษาผู้คนชาวอัฟกันต่อเนื่องมาตั้งแต่สิ้นสงครามโซเวียต

ในปี 2000 เกิดภาวะภัยแล้งรุนแรงในอัฟกานิสถาน ชาวบ้าน เด็ก ต้องประสบทุพภิกขภัยจากการขาดแคลนอาหารและน้ำสะอาด ล้มตายลงจำนวนมาก ดร.นากามุระจึงคิดว่า โรงพยาบาลนั้นจะรักษาคนได้เพียงทีละคน แต่การหาแหล่งน้ำสะอาด จะช่วยคนได้จำนวนมากทั้งหมู่บ้าน จึงเริ่มโครงการเจาะบ่อบาดาลขึ้น แต่ก็ยังช่วยอะไรไม่ได้มาก กระทั่งคุณหมอกลับไปญี่ปุ่นเพื่อระดมทุนช่วยเหลือ แล้วเห็นระบบชลประทานโบราณของญี่ปุ่นที่บ้านเกิด เมืองฟุกุโอกะ จึงคิดริเริ่มโครงการขุดคลองผันน้ำชลประทานขึ้น



ระหว่างนั้น สงครามกลางเมืองอัฟกานิสถานที่เกิดจากสงครามต่อต้านการก่อการร้ายของอเมริกาก็ทำให้อัฟกานิสถานเดือดร้อนทุกหย่อมหญ้า คนยากจนอดอยากจากภัยแล้งก็จับปืนขึ้นต่อสู้เพื่อหาเงินและอาหารมาประทังชีพครอบครัว คุณหมอนากามุระเห็นว่า ถ้าหาที่ทำกินได้ และมีอาหารกินอิ่ม คนก็จะไม่จับอาวุธสู้กัน จึงขอทุนจากองค์กรพัฒนาต่างๆ ของญี่ปุ่น เช่น JICA มาเร่งระดมสร้างคลองชลประทานให้เร็วยิ่งขึ้น

จากเริ่มต้นโครงการปี 2003 จนเริ่มเปิดใช้คลองชลประทานในปี 2009 คุณหมอนากามุระได้รับความร่วมมือจากชาวบ้านในพื้นที่ โดยใช้เงินทุนและอาหารบริจาคจากผู้เห็นความสำคัญและใจบุญในญี่ปุ่นช่วยเหลือ ชาวบ้านผู้ร่วมมือหลายคนก็เคยเป็นทหารเก่าในทุกฝ่ายทั้งฝ่ายรัฐบาลและตาลีบัน โดยมีจุดประสงค์เดียวกันคือทำให้ได้กลับมาอยู่บ้าน และมีอาหารเลี้ยงครอบครัวในถิ่นกำเนิดอีกครั้ง

เมื่อถึงปี 2014 พื้นที่กว้างใหญ่กว่า 60,000 เอเคอร์ ได้รับน้ำชลประทานจากแม่น้ำกุนาร์ที่เคยไหลแรงเชี่ยวหายไปในหุบเขา เปลี่ยนจากทะเลทรายแล้งร้างกลับคืนเป็นพื้นที่เกษตรเพาะปลูกได้ สามารถผลิตอาหารเลี้ยงคนกว่า 600,000 คนทั่วทั้งจังหวัดจาลาลาบัด ดินแดนแห้งแล้งมีแต่ดินทราย กลายเป็นทุ่งนาและสวนผลไม้เขียวขจี มีเมืองขนาดย่อม มัสยิด และโรงพยาบาลของคุณหมอนากามุระเป็นศูนย์กลาง นักรบเลิกจับปืนมาหว่านกล้าไถพรวนดิน แม้กระทั่งกลุ่มตาลีบันในพื้นที่ยังยอมรับการพัฒนาของคุณหมอเท็ตสึ

คุณหมอเท็ตสึเคยกล่าวว่า "รถถังและปืนนั้นไม่ช่วยแก้ปัญหา การฟื้นฟูเกษตรกรรมต่างหากที่จะช่วยเป็นรากฐานในการสร้างอัฟกานิสถานให้กลับมาดีดังเดิม"

โครงการคลองชลประทานดังกล่าว ยังเป็นต้นแบบของโครงการชลประทานใหม่ทั่วอัฟกานิสถาน ที่จะช่วยให้ชาวบ้านมีที่ทำกิน ที่ทำเกษตร และปูทางไปสู่การสิ้นสุดการรบพุ่งจากความอดอยากแห้งแล้ง

คุณหมอเท็ตสึยังได้รับรางวัลระดับนานาชาติมากมาย ทั้งรางวัลแม็กไซไซ รางวัลฟุกุโอกะ และรางวัลนักพัฒนาของ UN

ไม่ถึง 2 เดือนที่ผ่านมา ประธานาธิบดีแห่งอัฟกานิสถาน ได้ยกย่องคุณหมอนากามุระ เท็ตสึ ให้เป็นพลเมืองอัฟกันกิตติมศักดิ์

จนกระทั่งเมื่อเช้าวันที่ 4 ธันวาคมที่ผ่านมา กลุ่มผู้ร้ายไม่ทราบฝ่าย ได้ดักซุ่มและยิงโจมตีรถของคุณหมอ ก่อนจะหลบหนีไป คุณหมอถูกนำส่งโรงพยาบาลท้องถิ่น ก่อนจะสิ้นใจที่สนามบินของจังหวัดจาลาลาบัดไม่นาน ทิ้งความอาลัยโศกเศร้าให้ชาวอัฟกานิสถานและชาวญี่ปุ่น คอมเมนต์มากมายของชาวอัฟกันหลั่งไหลไปกล่าวขอโทษชาวญี่ปุ่นที่ไม่สามารถดูแลวีรบุรุษผู้มาจากญี่ปุ่นคนนี้ได้ดีพอในโซเชียลมีเดียของสื่อญี่ปุ่นอย่าง NHK

ทั้งนี้ ฝ่ายความมั่นคงและตำรวจอัฟกานิสถานยังไม่สามารถจับตัวคนร้ายหรือหาสาเหตุได้ กองกำลังตาลีบันในพื้นที่ได้ออกมาปฏิเสธความรับผิดชอบแล้ว

คุณหมอนากามุระ เท็ตสึ ทิ้งโลกใบนี้ไป เหลือเพียงปรัชญาที่ท่านยึดถือในการลงแรงทำงานพลิกฟื้นผืนแผ่นดินที่ร้อนเข็ญด้วยสงครามให้กลับมาชุ่มเย็นตลอดว่า

"จงจุดแสงสว่างจากมุมหนึ่งของตนสู่โลก"
一隅を照らす (อิชิกุ วะ เทราสึ)

อันเป็นคำสอนของท่านไซโช 最澄 ปฐมาจารย์ของพุทธศาสนานิกายเทนได ที่คุณหมอนากามุระนับถือ ซึ่งสอนไว้ว่า

"สิ่งไรจึงเรียกว่าทรัพย์ค่าควรเมือง? ความมั่งคั่งที่แท้คืออริยทรัพย์ คือคำสอนของพระพุทธองค์ แลความมั่งคั่งแห่งอริยทรัพย์นั้นจะส่องสว่างสู่มุมอันมืดมิด"

หมายถึงว่า เมื่อตนบำเพ็ญเพียรอุทิศให้แก่ผู้อื่นตามธรรมะแล้วไซร้ แสงสว่างที่เกิดขึ้นแม้น้อยนิดในมุมของตนเองก็จะจุดสว่างต่อกันไปจนถึงความมืดมิดในที่อื่นในโลก

เช่นเดียวกับที่คุณหมอนากามุระ เท็ตสึ ได้ส่องสว่างดับทุกข์ให้กับดินแดนที่เป็นทุกข์ที่สุดของโลกในอัฟกานิสถานจนถึงบัดนี้

ขอแสดงคารวะอาลัยในโพธิสัตตปณิธาน และขอดวงวิญญาณท่านสู่สุขาวดีคุ้มครองแผ่นดินโลกเทอญ

https://japantoday.com/category/national/nakamura-japan-doctor-who-devoted-his-life-to-afghanistan
https://www.nytimes.com/2019/12/04/world/asia/afghanistan-tetsu-nakamura-dead.html
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20191205_06/
https://tendaiuk.com/2016/05/11/%E4%B8%80%E9%9A%85%E3%82%92%E7%85%A7%E3%82%89%E3%81%99-ichigu-wo-terasu/
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/ondemand/video/2058552

(ภาพข่าวอาซาฮี, เคียวโด, เจแปนไทม์ส)

ขอบคุณบทความทั้งหมดจากเฟสบุค - Theerapat Charoensuk

นับถือน้ำใจมากครับ พื้นที่เสี่ยงมากยังไป
แนวคิดควร นำมาต่อยอดได้ใน ประเทศอื่นๆอีกมาก
เสียใจกับครอบครัวด้วยครับผม

ขอประณามคนทำ ช่วยชีวิตมาเป็นร้อยๆพันๆให้ถิ่นบ้านเกิดคุณ แต่กลับมาพรากชีวิตกันแบบนี้ขอแช่งให้ ครอบครัวคนทำไปไหนก็ขาดหมอ ไม่มีคนรักษา