บทความจาก ประชาไท

โดย นิสิตคณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ

https://prachatai.com/journal/2018/12/80112



จากการติดตามกระทู้ใน Pantip ที่เพื่อนนิสิตในคณะของผู้เขียนแชร์ลง Facebook ของเขา ผู้เขียนจึงได้ไปสัมภาษณ์อดีตนักเรียนของชมรมดังกล่าว รวมทั้งสอบถามประสบการณ์จากผู้ที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับชมรมหลายคน(คนเอามาลงไม่รู้ว่าที่ไหนนะครับ ใครหาเจอว่าวงโยไหนช่วยแปะให้ด้วยจะเป็นพระคุณมากครับ )

พบว่าวงโยฯ ดังกล่าวเคยมีการใช้ระบบโซตัส มีการให้อำนาจรุ่นพี่ในการสั่งลงโทษและใช้แรงงานรุ่นน้อง มีการว้ากและการธำรงวินัย และมีกิจกรรมสันทนาการที่ไม่สร้างสรรค์และไม่ถูกสุขอนามัยและอาจเข้าข่ายการดูหมิ่นเหยียดหยามศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ผู้เขียนยังได้รับข้อเท็จจริงอีกด้านหนึ่งว่าปัจจุบันชมรมดังกล่าวได้ลดความสำคัญของระบบโซตัสลง แต่ถึงกระนั้นเหตุการณ์ในอดีตก็ยังควรนำมาศึกษาและวิเคราะห์ถึงสภาพปัญหา อะไรเป็นปัจจัยเกื้อหนุนหรือแรงผลักดันให้เกิดพฤติกรรมดังกล่าวในโรงเรียนมัธยม

โซตัส (sotus) ปรากฏครั้งแรก ๆ ในไทยที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง (วชิราวุธวิทยาลัยในปัจจุบัน) โดยเริ่มต้นจากแนวคิดระบบในโรงเรียนกินนอน (boarding school) ในสหราชอาณาจักร ระบบโซตัสในมหาวิทยาลัยไทยมีต้นกำเนิดที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ผู้ที่นำระบบโซตัสเข้ามาคืออาจารย์รุ่นแรก ๆ ที่จบจากมหาวิทยาลัยบอสบานยอสในฟิลิปปินส์ มหาวิทยาลัยคอร์แนล และมหาวิทยาลัยโอเรกอนในสหรัฐอเมริกา และคงถูกนำมาปรับร่วมกับระบบทหารในช่วงสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลย์สงคราม ซึ่งความเป็นทหารเป็นกระแสนิยมในช่วงเวลานั้น ระบบถูกนำมาใช้ครั้งแรกในช่วงทศวรรษ 2480 (พร้อมกับการนำวิธีการลงโทษคล้าย ๆ ทหารเข้ามาปรับใช้กับตัวอุดมการณ์) ระบบได้แพร่ระบาดเข้าสู่สถาบันอุดมศึกษาทั่วประเทศและถูกใช้มาอย่างต่อเนื่อง จนในปัจจุบันพบว่าระบบนี้ได้เริ่มแพร่กระจายลงสู่โรงเรียนในระดับมัธยมศึกษาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว

แน่นอนว่าระบบโซตัสคงไม่ได้เข้ามาในโรงเรียนเพราะโชคช่วย แต่เพราะมีปัจจัยและสิ่งแวดล้อมรอบด้านคอยสนับสนุนให้ระบบโซตัสและระบอบอำนาจนิยมเติบโต โดยผู้เขียนขอนำทัศนคติและวาทกรรมทั้งจากที่ผู้เขียนเคยได้รับฟังเองและจากที่เจ้าของกระทู้ข้างต้นได้ระบุไว้มาทำการวิเคราะห์ร่วมถึงเหตุปัจจัยที่ก่อให้เกิดระบบโซตัสในระดับมัธยม ผ่านกรณีศึกษาของวงโยฯนี้

อันได้แก่ ระบบอาวุโสที่มีอยู่เดิมในสังคมไทย

สังคมไทยเป็นสังคมที่มีวัฒนธรรมเคารพผู้มีอาวุโสเดิมอยู่แล้วตั้งแต่ในอดีต เมื่อระบบโซตัสก่อตัว ยิ่งทำให้มีการระบุขอบเขตอำนาจของผู้มีอาวุโสอย่างชัดเจน อิทธิพลจากระบบทหารสร้างรุ่นพี่ให้เป็นคล้ายผู้บังคับบัญชาทางทหาร มีอำนาจในการสั่งลงโทษหรือใช้งานตามสมควรกับรุ่นน้องที่เป็นผู้ใต้บังคับ ระบบอาวุโสเดิมนับเป็นปัจจัยพื้นฐานที่น่าจะมีอยู่ในโรงเรียนก่อนระบบโซตัสจะเข้ามา พอระบบโซตัสแพร่เข้ามาถึง ระบบอาวุโสเดิมก็สอดรับกับระบบโซตัสอย่างแนบแน่น

ความผูกผันกับสถาบันและกลุ่มบุคคล เป็นเรื่องที่ดีที่คน ๆ หนึ่งจะมีความรู้สึกที่ดีต่อคนรอบข้าง แม้ตนเองจะจบการศึกษาไปแล้ว แต่ปัจจัยนี้ยังนำความน่ากลัวติดมา เป็นที่รู้กันว่าในระดับอุดมศึกษานั้นมีระบบโซตัสที่ฝังรากลึกเดิมอยู่แล้ว เมื่อมีคน ๆ หนึ่งเข้าไปซึมซับแนวคิดมา แล้วเห็นชอบกับแนวคิด ย่อมนำกลับมาเผยแพร่ในสังกัดเก่าที่คน ๆ นั้นยังมีความผูกผัน เพราะอาจมองว่าเป็นระบบที่ดี สันนิษฐานในเบื้องต้นได้ว่าชมรมดังกล่าวต้องมีระบบอุปถัมภ์ที่แนบแน่นเป็นทุนเดิม จึงทำให้ระบบโซตัสถูกนำเข้ามาโดยศิษย์เก่าอย่างง่ายดาย

ความไม่เข้าใจในหลักสิทธิมนุษยชน ซึ่งเป็นหลักการที่ไม่ค่อยมีสอนในสถาบันการศึกษาขั้นพื้นฐานของไทย การขาดความเข้าใจในเสรีภาพและความเท่าเทียมของมนุษย์ ทำให้รุ่นพี่อาจมองรุ่นน้องในฐานะที่ไม่เท่าเทียม มีการกดขี่ในทางคำพูดและการออกคำสั่งใช้งานหรือลงโทษ หรือหยอกล้อรุ่นน้องในแบบที่ไม่สร้างสรรค์ เช่น สั่งให้ทำท่าแผลง ๆ ซึ่งบางครั้งมีลักษณะไปทาง sexual harassment โดยรุ่นพี่เหล่านั้นมองว่าเรื่องเหล่านี้เป็นลักษณะของ “ความสัมพันธ์แบบครอบครัว” (ซึ่งเหล่ารุ่นพี่อาจมีมายาคติว่าความสัมพันธ์แบบครอบครัวคือความสัมพันธ์ที่มีลักษณะในแนวดิ่ง หรือ Hierarchy) โดยอาจลืมคำนึงถึงว่าการกระทำเหล่านั้นจะขัดต่อสิทธิและเสรีภาพของผู้ที่ถูกกระทำ ค่านิยมชายเป็นใหญ่ยังปกคลุมอยู่ในชมรมนี้ จากวาทกรรม “เป็นผู้ชายต้องมีระเบียบมากกว่าผู้หญิง” สะท้อนถึงทัศนคติที่ว่าความเป็นชายคือความเหนือกว่า และจากแนวทางสันทนาการในกรณีชมรมนี้รวมทั้งพื้นที่โซตัสทั่วไป ก็มักเต็มไปด้วยมุกตลกเชิงล้อเลียนเพศสภาพ โดยเฉพาะกลุ่มเพศทางเลือก และพยายามสร้างคนให้เป็นวัตถุสร้างความตลก เช่น จับคนมาแต่งตัวให้ดูแปลกประหลาด หรือ บังคับให้ออกมาแสดงท่าที่ไม่เหมือนวิถีของคนปกติ ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นการกระทำที่เหยียดหยามศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์

การถูกสังคมกดขี่หรือพยายามตีตราตนเองว่าเป็นชนชั้นล่าง จึงกลายเป็นปมและมาระบายออกในพื้นที่ที่กลุ่มคนที่เคยถูกกดขี่สามารถแสดงออกได้นั้นคือพื้นที่ของชมรมวงโยฯ ในกรณีชมรมดังกล่าว สมาชิกในชมรมบางกลุ่มพยายามแปะป้ายว่าตนเองว่าไม่ใช่ชนชั้นอภิสิทธิ์ (แต่พวกเขาก็คงไม่ได้สมาทานแนวคิด Marxism หรือการโค่นล้มชนชั้นมาใช้แต่อย่างใด)

ผ่านการกระทำที่แสดงออกมาต่าง ๆ เช่น ในเหตุการณ์สั่งแก้ผ้าอาบน้ำ ผู้เขียนได้ยินว่าบรรดารุ่นพี่ได้สร้างวาทกรรมหนึ่ง คือ “มึงเป็นลูกทักษิณเหรอเลยแก้ผ้าอาบน้ำร่วมกับคนอื่นไม่ได้” แสดงให้เห็นถึงการเปรียบเปรยว่าคนสูงศักดิ์เช่น อดีตนายกฯอย่างคุณทักษิณจะได้รับข้อยกเว้นไม่ต้องอาบน้ำแบบเปลือยเปล่าร่วมกับผู้อื่น แต่หากเป็นชนชั้นกรรมาชีพนั้น จะไม่มีทางเลือกแบบคุณทักษิณ และจะต้องเปลื้องผ้าอาบน้ำร่วมกับผู้อื่น วาทกรรมนี้ยังสะท้อนถึงความเหลื่อมล้ำในสังคมที่พวกเขาก็เลือกที่จะยอมรับ ทางเลือกที่คนชนชั้นล่างไม่มีสิทธิจะเลือก ทัศนคติของผู้สร้างวาทกรรมที่เข้าใจถึงสิทธิที่มีอยู่จำกัดในสังคมของคนชนชั้นกรรมาชีพ ผู้สร้างโซตัสมักพยายามที่จะเปรียบเปรยความสุขสบายของผู้มีฐานะหรือผู้ใฝ่เรียนที่ไม่เข้าร่วมกิจกรรมพิเศษว่าเป็นสิ่งที่น่ารังเกียจ บางครั้งคนเหล่านี้จะแสดงท่าทางลามกอนาจารหรือคำพูดท้าทายเพื่อเป็นการดูหมิ่นเหยียดหยามผู้มีฐานะหรือผู้ใฝ่เรียนด้วย

ซึ่งการกระทำของพวกเขาอาจเกิดมาจากการที่ผู้ใหญ่ไปเปรียบเทียบพวกเขากับกลุ่มเด็กที่มีผลการเรียนดีหรือแสดงอาการต่อการกระทำของพวกเขาในเชิงเหยียดหยามและปฏิบัติต่อพวกเขาในลักษณะสองมาตราฐานกับกลุ่มเด็กที่มีผลการเรียนดี การเปรียบเทียบโดยไม่คำนึงถึงจิตใจของผู้อื่นแบบนี้ ทำให้พวกเขาอาจยิ่งถูกกระตุ้นให้แสดงพฤติกรรมเบี่ยงเบนให้เหมือนกับชนชั้นล่างตามทัศนคติของผู้ใหญ่ไทยบางคน (ที่มักดูหมิ่นชนชั้นกรรมาชีพ) และพวกเขาก็จะยิ่งไม่ชอบกลุ่มเด็กเรียนที่ถูกชื่นชมและถูกตีค่าให้สูงกว่า จนพวกเขายอมตีตราตนเองว่าเป็นชนชั้นล่างเพื่อให้ตนเองแตกต่างกับกลุ่มเด็กเรียนที่เป็นมายาคติว่าเป็นชนชั้นที่สูงกว่า พวกเขายังพยายามหล่อหลอมรุ่นน้องให้มีแนวคิดนี้ต่อไปอีกด้วย

การถูกทำร้ายจิตใจหรือร่างกายจากระบอบอำนาจนิยมในโรงเรียนและในสังคม บุคคลนั้นอาจไม่ได้รับความอบอุ่นจากครอบครัว หรือถูกครูในโรงเรียนใช้คำพูดกระทบจิตใจหรือใช้ความรุนแรงตอบสนอง พวกเขาอาจถูกกดทับจนไม่มีพื้นที่ทางสังคมในสังคมโรงเรียนปกติ เมื่อบุคคลเหล่านั้นได้รับอำนาจมา ก็จะนำมาสู่การมาระบายออกในพื้นที่ที่เกื้อหนุนให้สามารถแสดงออกด้วยวิธีที่คล้ายคลึงกันกับที่โดนกระทำมา เช่น การใช้แรงงานผู้อื่น ใช้คำพูดดุด่าเสียดสี และพยายามเล่นบทบาทเป็นผู้มีความรู้สอนปรัชญาชีวิตแก่รุ่นน้องเพื่อชดเชยบาดแผลในใจที่ถูกกระทำมา

ค่านิยมการบูชาวัตถุ อาจประกอบกับความเชื่อในความศักดิ์สิทธิ์ซึ่งมีที่มาจากศาสนา ในไทยไม่ใกล้ไม่ไกลก็คงจะเป็นแนวคิดของศาสนาพุทธ ซึ่งแน่นอนว่าศาสนาพุทธโดยเนื้อแท้ก็ไม่ได้มีคำสอนให้เคารพบูชาวัตถุ ดังนั้นก็คงจะเป็นความเชื่อเรื่องภูติผีกับศาสนาพราหมณ์ ซึ่งฟังดูเป็นเรื่องที่ย้อนแย้งพอสมควรในการผูกเอาความศักดิ์สิทธิ์ในศาสนาท้องถิ่นกับสิ่งของที่นำมาจากวัฒนธรรมต่างชาติ ซึ่งบางอย่างอาจจะมีพื้นเพมาจากศาสนาคริสต์ด้วยซ้ำ ไม่ว่าจะเป็น เกียร์ในระบบโซตัส หรือ เครื่องดนตรีในกรณีของชมรมดังกล่าว หลายคนคงปฏิเสธว่าไม่เกี่ยวกับความศักดิ์สิทธิ์ แต่เกี่ยวกับคุณค่าทางจิตใจและการดูแลรักษาสิ่งของ เช่น จะมีการลงโทษเมื่อทำเครื่องดนตรีกระทบเสียงดัง หรือ ตกหล่น แต่ดูจากพฤติการณ์แล้วนั้น ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าเป็นการกระทำที่เชิดชูคุณค่าวัตถุเหล่านั้นเสมือนเป็นวัตถุยึดเหนี่ยวจิตใจก็เป็นเหมือนลัทธิทางศาสนาแบบหนึ่ง ถึงขนาดมีวาทกรรม “เครื่องดนตรีสำคัญกว่าชีวิต” ผู้สร้างวาทกรรมก็คงเห็นว่าชีวิตมนุษย์ด้อยค่ากว่าวัตถุ ซึ่งแนวคิดแบบนี้เป็นมรดกตกทอดจากลัทธิบูชาภูติผีในสมัยโบราณ มองมนุษย์เป็นเพียงเครื่องมือในการขับเคลื่อนกิจกรรมหรือเป็นเครื่องสังเวยในพิธีบูชายัญ (แม้จะไม่ถึงขั้นนั้นก็ตาม) กระแสอนุรักษ์นิยมในสังคมไทย สังคมไทยมักจะเชิดชูสิ่งที่เป็นประเพณีเก่าแก่ที่สืบทอดมาเป็นระยะเวลาหนึ่ง ในกรณีชมรมนี้ผู้สร้างโซตัสที่เป็นศิษย์เก่ามักจะโอ้อวดถึงประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่ในอดีตของชมรมและความสำเร็จในชีวิตของตน (ในเชิงอัตวิสัยของพวกเขา) ที่เกิดจากการปลูกฝังโดยระบบโซตัส เป็นการโฆษณาชวนเชื่อถึงความดีงามของระบบ เพื่อให้ระบบได้สืบทอดต่อไป กระแสอนุรักษ์นิยมในสังคมปลูกฝังให้ผู้คนเชิดชูสิ่งที่เก่าแก่ปฏิบัติต่อกันมาอย่างยาวนาน โดยมักอ้างว่า หากไม่ดีคงไม่สืบทอดมานานถึงขนาดนี้ และไม่มีความจำเป็นจะต้องออกมาตั้งคำถามกับสิ่ง ๆ เดิม เพราะคนตั้งคำถามจะกลายเป็นคนที่ปรับตัวเข้าสังคมไม่ได้เอง

ทั้งหมดเป็นเหตุปัจจัยที่ทำให้โซตัสเกิดและสามารถดำรงอยู่ได้ในทั้งในมหาวิทยาลัยและโรงเรียนมัธยม และจะคงอยู่อย่างแข็งแรงหากหลายคนสยบยอมต่อระบบและสมาทานวาทกรรม “ครอบครัว” “ประเพณีสืบทอด” ไปใช้ พร้อมทั้งอวดอ้างถึงลักษณะความพิเศษของคนกลุ่มตนที่คนกลุ่มอื่นไม่มี และผลักดันผู้ที่ไม่เห็นด้วยไปสู่ชายขอบและตีตราว่าเป็นผู้ที่เข้าสังคมไม่ได้หรือเป็นผู้ทรยศ ผู้สร้างโซตัสมักจะสร้างสถานการณ์และตัวละครตัวร้ายขึ้นเพื่อโยนความผิดใดความผิดหนึ่งกับผู้สั่นคลอนระบบ (หรือ สร้างเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจให้รุ่นน้องพุ่งความสนใจไปที่สิ่ง ๆ หนึ่งแทนการกระทำที่ละเมิดสิทธิของตน) หรือ ทำการเชือดไก่ให้ลิงดูผ่านการลงโทษหรือประณามใครสักคนเพื่อไม่ให้ผู้เป็นรุ่นน้องขัดขืนคำสั่งตน และเสนอทางผลักดันผู้พยายามวิพากษ์วิจารณ์ให้ออกจากระบบไปโดยวาทกรรมสุดคลาสสิค “ไม่ชอบก็ออกไปไม่มีใครบังคับ” เพื่อไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น และยังผลักดันให้เรื่องเกี่ยวกับโซตัสต้องเป็นปัญหาภายในที่คนภายนอกไม่เกี่ยวข้อง ผู้เขียนขอแสดงเหตุผลคัดค้านความเห็นดังกล่าวและขอแสดงถึงเหตุผลหักล้างทัศนคติของบรรดารุ่นพี่ที่กล่าวมา




อ่านต่อในลิ้งค์เลยครับ ยาวจริงๆเนื้อหา แต่อธิบายได้เป็นรูปเป็นร่างดี ทำให้เข้าใจวัฒนธรรมนี้ได้มากขึ้น

แล้วชอบบอกว่าเด็กไทยคิดไม่เป็น ก็ชอบใช้ระบบอาวุโส แม้แต่ครูตีเด็ก จับเด็กไถหัว เด็กยังไม่มีสิทธิเถียงเลย แล้วจะเอาอะไรกับอนาคตของชาติวะครับ

ยิ่งแย่ลงกว่าเดิมที่ตอนนี้กลายเป็นเด็กทำกับเด็กเองซะแล้ว หัดเจ้ายศเจ้าอย่าง บ้าอำนาจกันตั้งแต่วัยนี้เลย ก็ผู้ใหญ่นั่นแหละชอบทำให้ดูเป็นตัวอย่าง เฮ้อ

* “ไม่ชอบก็ออกไปไม่มีใครบังคับ” คำพูดสุดน้ำเน่าที่ผู้ใหญ่นั่นแหละ ชอบใช้กับเด็กก่อน เช่น ไม่อยากโดนตีก็ลาออกไปซะ หรือกระทั่งชอบใช้ไล่พวกชังชาติออกไปจากประเทศ

มัธยมนี่บวกง่ายๆ เลยนะพวกทำกร่างเนี่ยแค่เด็กต่อยกัน ส่วนมหาลัยจะยากหน่อยเพราะทำแรงไปจะมีกฏหมายมาเกี่ยวข้องได้

แล้วชอบบอกว่าเด็กไทยคิดไม่เป็น ก็ชอบใช้ระบบอาวุโส แม้แต่ครูตีเด็ก จับเด็กไถหัว เด็กยังไม่มีสิทธิเถียงเลย แล้วจะเอาอะไรกับอนาคตของชาติวะครับ

ยิ่งแย่ลงกว่าเดิมที่ตอนนี้กลายเป็นเด็กทำกับเด็กเองซะแล้ว หัดเจ้ายศเจ้าอย่าง บ้าอำนาจกันตั้งแต่วัยนี้เลย ก็ผู้ใหญ่นั่นแหละชอบทำให้ดูเป็นตัวอย่าง เฮ้อ

* “ไม่ชอบก็ออกไปไม่มีใครบังคับ” คำพูดสุดน้ำเน่าที่ผู้ใหญ่นั่นแหละ ชอบใช้กับเด็กก่อน เช่น ไม่อยากโดนตีก็ลาออกไปซะ หรือกระทั่งชอบใช้ไล่พวกชังชาติออกไปจากประเทศ

ประถมฯ ด้วยซ้ำ!
ยังจำดราม่า เด็ก 10ขวบ สั่งลุงขายหมูปิ้งกราบตีu ได้?

อะไรยังไงไม่รู้นะแต่sotusของเกษตรไม่เคยมีแบบที่ ม อื่นออกข่าวอะ ผมพูดเลยเพราะรุ่นผมน่าจะเป็นรุ่นสุดท้ายที่โดนแบบเต็มสูบ หลังจากนั้นมีอีกรุ่นละก็เลิกระบบนี้เมื่อ2ปีที่แล้วเอง ซึ่งเอาจริงๆข้อดีของมันเลยอย่างแรกคือการทำให้รู้จักเพื่อนต่างสาขา รู้จักรุ่นพี่อะไรแบบนี้ ซึ่งสำหรับผมนะโคตรส่งผลถึงปัจจุบัน แต่ข้อเสียมันก็มีตรงโดนกดดันในช่วงแรกๆแหละ ไหนจะกลับบ้านดึกและเหนื่อยมาก แต่คณะผมมันดีตรงรุ่นพี่พูดตลอดใครไม่ไหวให้ออกมาพัก ไม่ใช่ฝืนละเป็นลม ยิ่งโมเมนต์ตอนแบบบูมเอารุ่นเสร็จนะโคตรปลดปล่อยอะ แต่กว่าจะได้ก็บูมไป600-700รอบ หลังจากนั้นนะสนิทกะพวกพี่ว้ากไปกินเหล้ากันตลอดเวลาจนถึงทุกวันนี้

ผมมองว่าบางอย่างมันก็เป็นกฏ ระเบียบนะ ให้ฝึกปฎิบัติ ตามระเบียบที่วางไว้ ใครทำผิดก็โดนลงโทษ

ก็เหมือนเราออกมาอยู่ในสังคมนั้นแหละ มันกฎระเบียบอยู่ ถ้าคุณทำผิดแล้วโดนจับ คุณจะบอกว่าตำรวจบ้าอำนาจหรอ

คำตอบ คือ ไม่ใช่ คุณไม่รักษากฏคุณต้องถูกลงโทษธรรมดา


ส่วน คำพูด ไม่พอใจไปเรียนที่อื่น หรืออะไรแนววๆนี้ ผมก็ไม่ชอบนะ เหมือนมึงโง่อ่ะ แล้วก็พูดมาแบบโง่ๆๆ

เป็นครูแต่เสือกไม่สอน กลับพูดจาแดกดันอีก

ผมว่าครูที่ดีควรนะว่า ทำไมต้องทำแบบนั้น ทำแบบนี้ เพราะอะไร หรือที่สอนไม่ได้เพราะไม่คิด เพราะลุงๆป้าๆทำ เลยทำตาม งี่เง่าชิบหาย บุคลากรทางการศึกษา

ระบบนี้ดีครับ ถ้าคนเข้าใจระบบ และมีให้เกียรติคนอื่นในฐานะมนุษย์ที่มีความเท่าเทียมทางสิทธิเสรีภาพ

แต่เจอพวกรุ่นพี่พวกที่แย่ๆสิ พี่ผมก็เข้าเกษตรแต่พอขึ้นปี2ออกไปเรียนที่อื่น เพราะรุ่นพี่ไม่โอเค ใช้อำนาจกับรุ่นน้องในทางที่ผิดนี้แหละ

ผมคนนึงละ ที่ไม่เชื่อในระบบ sotus เพราะผมก็ไม่ได้เข้ากับระบบพวกนี้เลย แต่ก็สามารถ ได้สิ่งที่เรียกว่าเพื่อนต่างคณะได้เหมือนกัน แต่ผมเชื่อในกาทำกิจกรรมร่วมกันด้วยความสมัครใจ มากกว่า มาโดนด่า มาทำในสิ่งที่เราไม่ต้องการ ถ้าในมหาลัย ขึ้นชื่อว่าปัญญาชน แล้ว สิ่งสำคัญที่สุด คือการได้คิดได้แสดงความคิดเห็น ในฐานะมนุษย์ที่เท่าเทียมกันมากกว่า ส่วนระดับ มัธยม นี่ผมว่า เด็กมันเห่อ ตามกระแสๆ แหละ

ผมเองก็ไม่ชอบระบบนี้นะ

โรงเรียนมัธยมนี่แหละตัวดี ที่เป็นโรงเรียนประจำต้องประจำเท่านั้นอะ จุ... ใช้ซักผ้า ไถตัง ไถขนม บลาๆ เพื่อนเล่ามา

ผมพูดถึงการที่เด็กมีสิทธิในการคิดเอง ใช่กฏต้องทำตาม แต่ในเมื่อคุณบอกว่าอยากให้เด็กคิดเป็น กล้าแสดงออก กล้าคิด แต่คุณเริ่มขังเด็กไว้ในกฏระเบียบและการลงโทษหนักๆ เช่นไถหัว ตี เด็กโตมาก็ซึมซับความรุนแรงเหล่านั้น ซึมซับความเจ้ายศเจ้าอย่าง คนโตกว่าต้องสามารถบังคับอะไรคนเด็กกว่าก็ได้ และทำให้เด็กไม่กล้าตั้งคำถามกับระบบตั้งแต่ในโรงเรียนแล้ว

ผมว่าประเทศเรามันถูกสอนให้เชื่อว่าอต้องอยู่ภายใต้คนที่มีอำนาจมากกว่า มากกว่าจะสอนให้เชื่อว่า ทุกคนสิทธิ์เท่าเทียมกัน

ผมเคยอยู่วงโยฯ ที่ใช้ระบบโซตัสนะ
ถามว่าอยากจะเปลี่ยนไหมก็อยาก
แต่ถามว่าเราจะใช้ระบบอะไรคอนโทรลเด็กวัย 12-13 ปี จำนวนครึ่งร้อย
ให้ซ้อมวันละ 6 ชั่วโมง สัปดาห์ละ 6 วันให้อยู่ในระเบียบได้บ้าง
ให้ใช้เหตุผลคุยกับคน50คนทุกวันหรอ ฮัลโหล
วันๆคงไม่ต้องทำอะไร แค่บิ้วให้คน50คนไปซ้อมก็หมดเวลาละ

อาจารย์ที่ปรึกษาก็มี ข้อสำคัญคือควรมีกฏเหล็กให้คนควบคุมมากกว่า
เช่น ห้ามทำร้ายร่างกาย(อย่างหนัก) ห้ามทำลายทรัพย์สินหรือรีดไถ ห้ามล่วงละเมิดทางเพศ ฯลฯ

ปลูกฝังอำนาจนิยม

ต้องใช้กติกาที่พอเหมาะจริงๆ แล้วก็เป็นมาตรฐานเดียวกันทุกคนด้วยแหละครับ เพราะว่าถ้าหากมีลำดับชั้นเกิดขึ้นมาแล้ว (เช่น รุ่นพี่ รุ่นน้อง แต่ถ้าพูดตามจริงคือ ทุกคนคือสมาชิกที่เท่าเทียมกันของวง) เกิดการเอื้ออำนาจในลำดับชั้นที่สูงกว่า เมื่อนั้นแหละครับ ความบ้าอำนาจจะเกิดขึ้นทันที

ส่วนใหญ่ที่เริ่มเดินทางผิดกัน เกิดจากครูผู้ควบคุมวง มอบอำนาจให้รุ่นพี่ดูแลรุ่นน้องเนี่ยแหละ จะด้วยสาเหตุอะไรก็ตามแต่ (เช่น ไม่มีเวลามาคุมซ้อม ไปธุระ ฯลฯ)