“พระเมรุมาศ” เป็นการจำลองคติความเชื่อเรื่อง
“เขาพระสุเมรุ” บนสรวงสวรรค์ชั้นดาวดึง เมื่อพระมหากษัตริย์สวรรคตจึงตั้งพระบรมศพบนพระเมรุมาศ เพื่อเป็นการส่งพระวิญญาณกลับสู่ทิพยพิมานที่เขาพระสุเมรุดังเดิม
สถานที่ประกอบพิธีท้องสนามหลวงแต่เดิมจึงมีชื่อเรียกว่า
“ทุ่งพระเมรุ” เนื่องจากใช้เป็นที่ถวายพระเพลิงพระบรมศพพระเจ้าแผ่นดินและพระบรมวงศานุวงศ์
ตามคติทางพุทธศาสนาและพราหมณ์ ถือว่าเขาพระสุเมรุเป็นศูนย์กลางของจักรวาล แวดล้อมไปด้วยวิมานของท้าวจตุโลกบาล ผู้รักษาเขาพระสุเมรุทั้ง 4 ทิศ อันเป็นที่มาของการสร้างสรรค์ประติมากรรม “ท้าวจตุโลกบาล” รอบพระเมรุมาศ อันได้แก่
ท้าวเวสสุวรรณ (ท้าวกุเวร) ผู้เป็นใหญ่ในทิศเหนือ ปกครองเหล่ายักษ์
ท้าววิรุฬหก ผู้เป็นใหญ่ในทิศใต้ ปกครองเหล่ากุมภัณฑ์
ท้าวธตรฐ ผู้เป็นใหญ่ในทิศตะวันออก ปกครองเหล่าคนธรรพ์
ท้าววิรูปักษ์ ผู้เป็นใหญ่ในทิศตะวันตก ปกครองเหล่าพญานาค
